H απελευθέρωση της πετρελαιοκίνησης σε Αθήνα & Θεσσαλονίκη

Το caroto.gr αναδημοσιεύει μία ακόμη εκδοχή για το ζήτημα της πετρελαιοκίνησης στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας…

H προϊστορία

Απαγόρευση λόγω παλαιών κακών εντυπώσεων…

• Η  πετρελαιοκίνηση στην Ελλάδα είναι απαγορευμένη για τα επιβατικά αυτοκίνητα και τα ελαφρά φορτηγά στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Η απαγόρευση αυτή βασίστηκε στις πολύ κακές εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν λόγω του καπνού που εξέπεμπαν τα οχήματα κατά τις δεκαετίες ’70 και ’80 με αποτέλεσμα στις αρχές της δεκαετίας του ’90 να απαγορευτεί η κυκλοφορία των πετρελαιοκίνητων ΙΧ σε Αττική και Θεσσαλονίκη. Ωστόσο από τότε έχουν περάσει 20 χρόνια, η τεχνολογία έχει κάνει άλματα και οι σύγχρονοι πετρελαιοκινητήρες είναι ανταγωνιστικοί των αντίστοιχων βενζινοκινητήρων.

• Πάντως οι κύριες πηγές μόλυνσης του περιβάλλοντος στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα σήμερα προέρχονται από την κυκλοφορία χιλιάδων επικίνδυνων και ρυπογόνων φορτηγών άνω των 4 τόνων τα οποία κυκλοφορούν ελεύθερα στο Δακτύλιο, από τα παλιά ταξί, την έλλειψη συντήρησης των οχημάτων από τους ιδιοκτήτες τους, τη χρήση πετρελαίου θέρμανσης αντί κίνησης για την κυκλοφορία των οχημάτων και βέβαια την ελλιπή λειτουργία των ΚΤΕΟ.

• Αξίζει να σημειωθεί ότι στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ ο στόλος των πετρελαιοκίνητων ΙΧ ξεπερνά το 50% του συνολικού αριθμού κυκλοφορούντων οχημάτων ανά χώρα τη στιγμή που στην Ελλάδα ο εν λόγω αριθμός κυμαίνεται κάτω από το 4%!

Το περιβάλλον σήμερα

• Μείωση των εκπομπών ρύπων λόγω εισαγωγής οχημάτων νέας τεχνολογίας. Σύμφωνα με μελέτη του ΕΜΠ [1], οι εκπομπές από τις οδικές μεταφορές παρουσιάζουν μία τάση μείωσης η οποία οφείλεται στην είσοδο στην κυκλοφορία οχημάτων νέας τεχνολογίας.

ΑΘΗΝΑ=> Συγκριτική παρουσίαση ετήσιων εκπομπών και κατανάλωσης καυσίμου (t/y) από τις οδικές μεταφορές το 2005 και σύγκριση με εκτίμηση για το 2010 στην Αθήνα

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ=> Συγκριτική παρουσίαση ετήσιων εκπομπών και κατανάλωσης καυσίμου (t/y) από τις οδικές μεταφορές το 2005 και σύγκριση με εκτίμηση για το 2010 στην Θεσσαλονίκη.

• Πιο αναλυτικά, μείωση 26% παρουσιάζουν τα οξείδια του αζώτου ενώ η μείωση των υδρογονανθράκων είναι μεγαλύτερη και φθάνει το 31%. Η μείωση του μονοξειδίου του άνθρακα είναι 29% και, τέλος, τα σωματίδια και το βενζόλιο παρουσιάζουν μείωση 27% και 34% αντίστοιχα. Η μείωση των σωματιδίων σχετίζεται και με τον εκσυγχρονισμό του στόλου των βαρέων οχημάτων και λεωφορείων και με την προβλεπόμενη ανανέωση του στόλου των ταξί.

[1]Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από το ρυθμό εξέλιξης του στόλου και από την είσοδο στην κυκλοφορία πετρελαιοκίνητων οχημάτων στα πολεοδομικά συγκροτήματα Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Άξων Περιβαλλοντική ΕΠΕ, Αύγουστος 2005

Περιβάλλον & προβλήματα

• Στην Ελλάδα, βασικός λόγος ρύπανσης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη είναι ο παλαιός στόλος οχημάτων

• Επίσης, μεγάλο ζήτημα είναι η ανεπαρκής συντήρηση και απουσία τεχνικού ελέγχου των αυτοκινήτων που αυτή τη στιγμή αγγίζει το 60% του στόλου των οχημάτων

• Παλαιάς τεχνολογίας ταξί, φορτηγά και λεωφορεία με ηλικία άνω των 15 ετών είναι 4,6 φορές πιο επικίνδυνα σε σύγκριση με τα αντίστοιχα οχήματα ηλικίας έως 5 ετών, ενώ υποβιβάζουν και την οδική ασφάλεια

• Αξίζει να σημειωθεί ότι διαθέτουμε το γηραιότερο στόλο οχημάτων στην E.E.

SMS===> Μία διαφορετική θέση για την απελευθέρωση της πετρελαιοκίνησης στην Αθήνα & Θεσσαλονίκη

ΛΑΘΡΕΜΠΡΙΟ / ΝΟΘΕΙΑ

• Νοθεία των καυσίμων / λαθρεμπόριο. Η χρήση πετρελαίου θέρμανσης στην κυκλοφορία έχει σημαντικές επιπτώσεις στις εκπομπές ρύπων. Εάν χρησιμοποιηθεί πετρέλαιο θέρμανσης σε κινητήρες diesel τεχνολογίας Euro5, τότε υπάρχει κίνδυνος στις εκπομπές σωματιδίων

• Ανεπαρκής συντήρηση και απουσία τεχνικού ελέγχου των αυτοκινήτων στο 60% του στόλου των οχημάτων

• Η χρήση πετρελαίου θέρμανσης στην κυκλοφορία έχει σημαντικές επιπτώσεις στις εκπομπές ρύπων. Είναι άμεση η ανάγκη λήψης αυστηρών μέτρων για την αποφυγή χρήσης του πετρελαίου θέρμανσης για την κίνηση, πράγμα που θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα στον επιζητούμενο στόχο για την μείωση των εκπομπών σωματιδίων.

Ευρωπαϊκή Ένωση

• Υψηλά πρόστιμα. Στα Πολεοδομικά Συγκροτήματα Αθηνών και Θεσσαλονίκης διαπιστώνονται υπερβάσεις των ορίων που ορίζει η ΕΕ για τις συγκεντρώσεις του όζοντος

• Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να λάβει ειδικά μέτρα για την μείωση των ρύπων αυτών προκειμένου να εναρμονισθεί με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες (ήδη έχουν κινηθεί διαδικασίες παραπομπής της Ελλάδας για το όζον [2].
• Βάσει ευρωπαϊκής νομοθεσίας, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει στην άρση της απαγόρευσης της πετρελαιοκίνησης μετά τις 31 Δεκεμβρίου του 2012 (προδιαγραφών Euro5-φάση Β΄)

[2] Η μεταφορά αυτής της οδηγίας στην εθνική νομοθεσία έπρεπε να έχει συντελεστεί το αργότερο στις 9 Σεπτεμβρίου 2003. Η οδηγία για το όζον επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να ενημερώνουν το κοινό και να το προειδοποιούν να παραμένει σε κλειστούς χώρους και να μην ανοίγει τα παράθυρα, σε περίπτωση υπέρβασης καθορισμένων ορίων για τη συγκέντρωση τροποσφαιρικού όζοντος (αιθαλομίχλη/smog) στον ατμοσφαιρικό αέρα. Απαιτεί επίσης από τα κράτη μέλη να μελετήσουν μέτρα για τη μείωση των επιπέδων του όζοντος, π.χ. με τον περιορισμό της οδικής κυκλοφορίας. Η οδηγία ορίζει ακόμη μακροπρόθεσμους στόχους, όσον αφορά την προστασία της υγείας του ανθρώπου και της βλάστησης από το τροποσφαιρικό όζον. Σε υψηλότερες συγκεντρώσεις, το τροποσφαιρικό όζον μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα και να επιδεινώσει το άσθμα, ιδίως μεταξύ των ηλικιωμένων και των παιδιών και να περιορίσει την ανάπτυξη των καλλιεργειών και των δασών. Οι συγκεντρώσεις του τροποσφαιρικού όζοντος συνήθως αυξάνονται με την άνοδο της θερμοκρασίας. Ως εκ τούτου, η εφαρμογή της οδηγίας από την Ελλάδα έχει ιδιαίτερη σημασία.

Πετρελαιοκινητήρες – Τεχνολογία

• Τεχνολογικά εξελιγμένοι πετρελαιοκινητήρες:
  • προσφέρουν χαμηλότερη κατανάλωση (κατά 25%-30%) σε σχέση με τους βενζινοκινήτες
  • μικρότερες απαιτήσεις συντήρησης
  • μεγάλη διάρκεια ζωής
  • χαμηλότερες εκπομπές υδρογονανθράκων και διοξειδίου του άνθρακα
  • είναι σχεδόν 20% πιο αποδοτικοί από τους βενζινοκινητήρες
  • η γενίκευση της χρήσης του υπερσυμπιεστή στους πετρελαιοκινητήρες επιτρέπει τη σημαντική αύξηση της ισχύος και της ροπής τους
  • ο άμεσος ψεκασμός και το σύστημα τροφοδοσίας με πολύ υψηλή πίεση καυσίμου “common rail” βελτιώνουν ακόμα περισσότερο την απόδοση του πετρελαίου, μειώνοντας ακόμα περισσότερο την κατανάλωση, το θόρυβο αλλά και τις εκπομπές ρύπων
  • η εξαιρετική ροπή που αναπτύσσουν τους κάνει ιδανικούς για ξεκούραστη οδήγηση, χωρίς πολλές αλλαγές ταχυτήτων, αλλά και με επαρκή δύναμη για ασφαλή προσπεράσματα
  • είναι αξιόπιστοι και έχουν μικρότερες απαιτήσεις συντήρησης
  • δεν απαιτείται προθέρμανση πλέον στους σύγχρονους πετρελαιοκινητήρες

Πετρελαιοκινητήρες – Περιβάλλον

• Η παραγωγή του καυσίμου diesel καταναλώνει λιγότερη ενέργεια και έχει ως αποτέλεσμα χαμηλότερες εκπομπές από την παραγωγή των εναλλακτικών καυσίμων και των βιοκαυσίμων

• Η τεχνολογία diesel είναι ένα από τα βασικά διαθέσιμα εργαλεία για τη μείωση των εκπομπών CO₂ από τα αυτοκίνητα. Τα πετρελαιοκίνητα οχήματα καίνε κατά μέσο όρο 30% λιγότερα καύσιμα και παράγουν 25% λιγότερες εκπομπές CO₂ από τους κινητήρες βενζίνης

• Οι πετρελαιοκινητήρες είναι ενεργειακά πιο αποδοτικοί σε σχέση με τους υπόλοιπους κινητήρες εσωτερικής καύσης

• Οι πετρελαιοκινητήρες Euro 5 και Εuro 6 είναι πολύ πιο “καθαροί” από τους αντίστοιχους βενζινοκινητήρες

• Σήμερα ισχύουν τα Euro 5, ενώ από το 2014 περνάμε στα Euro6. Και στις δύο αυτές κατηγορίες οι εκπομπές μικροσωματιδίων κυμαίνονται στα ίδια χαμηλότατα επίπεδα με αυτά των αντίστοιχων βενζινοκινητήρων

ΕΠΙΒΑΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ [4]

• 1 αυτοκίνητο τη δεκαετία του 1970 παρήγαγε τόση ρύπανση όσο 100 αυτοκίνητα σήμερα

• Τα φίλτρα σωματιδίων μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές σωματιδίων στα πετρελαιοκίνητα οχήματα κατά 99%

ΦΟΡΤΗΓΑ

• Σε σχέση με τα δεδομένα του 1992, οι εκπομπές των οχημάτων Euro 6 θα μειώσουν τις εκπομπές ΝΟx και μικροσωματιδίων (ΡΜ) κατά 95% και 97% αντιστοίχως

• Οι εκπομπές των μικροσωματιδίων που προέρχονται από τα πετρελαιοκίνητα φορτηγά σήμερα είναι 40% χαμηλότερα από ό,τι ήταν πριν από μια δεκαετία, παρά το γεγονός ότι οδηγούν κατά 40% περισσότερα χλμ σήμερα.

[3]Στοιχεία πίνακα: Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτου, Απολύτως ορθή και επιτακτική η άμεση άρση της απαγόρευσης πετρελαιοκίνησης στα αστικά κέντρα για τα επιβατικά αυτοκίνητα και ελαφρά φορτηγά Euro 5

[4] ACEA POCKET GUIDE 2010

Εμπόριο – Δημόσια έσοδα

Δραματική κάμψη της αγοράς αυτοκινήτου στην Ελλάδα

• Εισαγωγείς – Έμποροι. Τα δημοσιονομικά έσοδα από την αγορά ΙΧ για το 2011 υπολογίζονται στα €200 εκ., όταν τα προηγούμενα χρόνια ήταν €1,5 δισ.

• Το 2010 οι εισαγωγικές εταιρείες αυτοκινήτων στο σύνολό τους κατέγραψαν ζημιές ύψους €155 εκ.

• Εργαζόμενοι. Υπολογίζεται πλέον ότι 800 έως 1.000 εργαζόμενοι χάνουν τη δουλειά τους κάθε μήνα στην αγορά αυτοκινήτου

• Λαθρεμπόριο. Το λαθρεμπόριο καυσίμων μπορεί να δημιουργήσει επιπλέον έλλειμμα στα δημοσιονομικά έσοδα από διαφυγόντα έσοδα από φόρους. Εκτιμάται ότι η ετήσια απώλεια κρατικών εσόδων από το λαθρεμπόριο καυσίμων κινείται στα €500 εκ., ποσό που φαίνεται να εκτινάσσεται στα €2 δισ. αν συμπεριληφθούν οι επιπτώσεις από τη νοθεία στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον

• Αλυσιδωτές αντιδράσεις. Το 70% των επιχειρηματιών του κλάδου, που έχει λάβει χρηματοδότηση μέσω TEMΠΜE, αδυνατεί να καταβάλει τις δόσεις του, με κίνδυνο για φαινόμενα ντόμινο στην αγορά.

Η απελευθέρωση της πετρελαιοκίνησης θα ωφελήσει σημαντικά τα δημόσια έσοδα

• Η άρση της απαγόρευσης θα ευνοήσει ενδεχομένως συνολικά την αγορά αυτοκινήτου, με την προσφορά μιας μεγαλύτερης ποικιλίας μοντέλων, τα οποία μάλιστα είναι οικονομικότερα στη χρήση με πολύ χαμηλή επιβάρυνση κατά την απόκτησή τους. Ειδικότερα η επιβάρυνση ενός πετρελαιοκίνητου ΙΧ από το αντίστοιχο βενζινοκίνητο κυμαίνεται από 1.000 έως 3.000 ευρώ ενώ ο κάτοχός τους από την άλλη μεριά θα καταβάλλει πολύ χαμηλότερα Τέλη Κυκλοφορίας, θα επισκέπτεται πιο αραιά τα συνεργεία για τον τακτικό έλεγχο, θα μειώσει κατά τουλάχιστον 25% την κατανάλωση καυσίμου ενώ σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να συνυπολογιστεί πως το πετρελαιοκίνητο μοντέλο του θα έχει πολύ υψηλότερη μεταπωλητική αξία κάτι το οποίο δεν συμβαίνει σε καμία περίπτωση με τα αντίστοιχα βενζινοκίνητα μοντέλα

• Η απλοποίηση του συστήματος θα επέτρεπε το κλείσιμο αρκετών τελωνείων, πράγμα που θα σήμαινε χαμηλότερες δαπάνες για το δημόσιο τομέα

• Οι υπάλληλοι που χάνουν τις δουλειές τους λόγω της πτώσης των πωλήσεων θα μπορούσαν με το μισθό και τις εισφορές τους όχι μόνο να τονώσουν συνολικά την κίνηση της ελληνικής αγοράς αλλά και να συμβάλουν ουσιαστικά στην αύξηση των κρατικών εσόδων. Αντιθέτως, εγγράφονται στο Ταμείο Ανεργίας, ενώ χάνονται οι εργοδοτικές εισφορές κ.ο.κ.
• Πιθανή αύξηση στα δημοσιονομικά έσοδα από τα Τέλη Ταξινόμησης, ΦΠΑ και Φόρο Πολυτελείας με δεδομένο το χαμηλότερο κόστος χρήσης και
• Αύξηση στα έσοδα που προέρχονται από την αγορά καυσίμων (φόροι) καθώς θα αυξηθεί η ζήτηση του πετρελαίου κίνησης από την πιθανή αύξηση πωλήσεων πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων (σε σχέση με τα βενζινοκίνητα οχήματα που γενικά καταναλώνουν περισσότερο καύσιμο και τώρα φαίνεται να χρησιμοποιούνται λιγότερο από τους οδηγούς, λόγω της αύξησης της τιμής των καυσίμων)
• Αγορά καυσίμων: χωρίς ιδιαίτερες διακυμάνσεις θα υποδεχθεί η αγορά καυσίμων την απελευθέρωση της πετρελαιοκίνησης καθώς ούτως ή άλλως η εκτόξευση της τιμής της αμόλυβδης έχει ακινητοποιήσει πάρα πολλά βενζινοκίνητα ΙΧ. Μάλιστα στελέχη της αγοράς καυσίμων επισημαίνουν πως η απελευθέρωση της πετρελαιοκίνησης στα ΙΧ θα δώσει πνοή στα πρατήρια καυσίμων καθώς οι καταναλωτές που θα επιλέξουν κάποιο όχημα diesel θα τα επισκέπτονται πιο συχνά καθώς η κατανάλωση του οχήματός τους θα είναι πολύ μικρότερη. Επίσης η σταδιακή εξίσωση στο φόρο μεταξύ πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης θα σταματήσει το λαθρεμπόριο καυσίμων από το οποίο το κράτος χάνει περισσότερα από 2 δισ. ευρώ ετησίως.

Καταναλωτές

Πολλαπλά τα οφέλη της απελευθέρωσης για τους καταναλωτές

• Σημαντική μείωση στην κατανάλωση καυσίμου μέχρι και 30% που σε ετήσια βάση θα οδηγήσει σε οικονομία €1.000-1.500 και πλέον, συνέπεια εξαιρετικά σημαντική στις παρούσες οικονομικές συνθήκες

• Δραστική μείωση κόστους χρήσης για τους καταναλωτές που θα επιλέξουν πετρελαιοκίνητο ΙΧ

• Χαμηλά Τέλη Κυκλοφορίας (έως και 50%)

• Αραιότερες επισκέψεις στα συνεργεία για τακτικό έλεγχο, μακροζωία των κινητήρων πετρελαίου, υψηλή μεταπωλητική αξία

• Γρήγορα απόσβεση επένδυσης, ανάλογα φυσικά με τα διανυθέντα χιλιόμετρα

• Ειδικά σε ό,τι αφορά το ελαφρά αυξημένο κόστος κτήσης, εκτιμάται ότι αυτό θα μειωθεί σημαντικά εξαιτίας του ανταγωνισμού

Eυρωπαϊκή αγορά

• Στην ευρωπαϊκή αγορά, η διείσδυση των πετρελαιοκινητήρων σε ορισμένες χώρες ξεπερνάει ακόμα και το 50%

• Στην Ευρώπη, οι κινητήρες diesel είναι πιο ελκυστικοί στους καταναλωτές εξαιτίας της οικονομικής αποτελεσματικότητάς τους, χάρη στη χαμηλή κατανάλωση καυσίμου και την ευνοϊκή φορολογία που ισχύει σε ορισμένες χώρες.

Προτεινόμενα μέτρα

Πετρελαιοκίνηση

• Ο ΣΕΑΑ τάσσεται υπέρ της άμεσης άρσης των περιορισμών κυκλοφορίας στα πετρελαιοκίνητα επιβατικά αυτοκίνητα και ελαφρά φορτηγά, εφόσον αυτά καλύπτουν τις προδιαγραφές ρύπων Euro 5 (κατασκευής μετά το 2010) [5]

• Σύμφωνα με τον ΣΕΑΑ, η άρση της απαγόρευσης για τα πλέον σύγχρονα επιβατικά αυτοκίνητα και ελαφρά φορτηγά (Euro 5) έχει ήδη μελετηθεί ως προς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και έχει υπολογιστεί ότι θα επιφέρει σχεδόν μηδενική (κάτω του 1%) αύξηση των εκπεμπόμενων σωματιδιακών ρύπων

• Πράσινος Δακτύλιος, απαγόρευση της κυκλοφορίας βαρέων οχημάτων ηλικίας μεγαλύτερης των 15 ετών στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών

• Η λήψη πρωτοβουλιών για την έξοδο από την κυκλοφορία των υπέργηρων φορτηγών και λεωφορείων θα οδηγήσει σε μείωση των σωματιδιακών εκπομπών από τις οδικές μεταφορές κατά περίπου 47%, τη στιγμή που αυτές ως γνωστό συμμετέχουν κατά περίπου 40-70% στο σύνολο των παραγόμενων σχετικών ρύπων

• Εγκατάσταση ηλεκτρονικών συστημάτων για τον έλεγχο της παράνομης διακίνησης καυσίμων

Λαθρεμπόριο /Νοθεία

• Εξίσωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στους δύο τύπους πετρελαίου (πετρέλαιο θέρμανσης & ντίζελ κίνησης), άρα και άρση του κινδύνου λαθρεμπορίας

• Μητρώα δεξαμενών

• Ηλεκτρονικός εξοπλισμός για τον έλεγχο των μέσων μεταφοράς καυσίμων

• Δημιουργία κέντρων ελέγχου στις εταιρίες εμπορίας πετρελαιοειδών για την παρακολούθηση του στόλου και την εξασφάλιση σωστής διανομής καυσίμων

• Ενίσχυση του μέτρου της απόσυρση

Πηγές

• Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από το ρυθμό εξέλιξης του στόλου και από την είσοδο στην κυκλοφορία πετρελαιοκίνητων οχημάτων στα πολεοδομικά συγκροτήματα Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Άξων Περιβαλλοντική ΕΠΕ, Αύγουστος

• 2005Στοιχεία Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων, «Απολύτως ορθή και επιτακτική η άμεση άρση της απαγόρευσης πετρελαιοκίνησης στα αστικά κέντρα για τα επιβατικά αυτοκίνητα και ελαφρά φορτηγά»

• Euro 5Clean diesel. Facts about Diesels and the Diesel Competence of the German Automotive Industry, Verband der Automobilindustrie

• Diesels and the Debate on Particulate Matter, Verband der Automobilindustrie

• Why diesel, European Automobile, Manufacturers Association

• The Automobiles Industry Pocket Guide, European Manufacturers Association, 2010