Αυτοεκπληρωμένες προσδοκίες κατανάλωσης [opinion]

Αν πιστεύετε στην επίδραση ενός ενεργειακού βραχιολιού τότε καλύτερα θα ήταν κάπου εδώ να διακόψετε την ανάγνωση του άρθρου…

Αλήθεια τι είναι αυτό που μας ενοχλεί περισσότερο; Η κατανάλωση καυσίμου ή η υψηλή τιμή πώλησης όπως έχει διαμορφωθεί το τελευταίο διάστημα; Σε γενικές γραμμές οι σύγχρονοι κινητήρες είναι πολύ πιο αποδοτικοί από ότι τα προηγούμενα χρόνια χάρη σε διάφορες τεχνολογίες· ειδικά αν σκεφτείτε τις αυξανόμενες απαιτήσεις ενός σημερινού αυτοκινήτου σε ηλεκτρική ενέργεια. Οπότε αυτό που μας φταίει δεν είναι τόσο η κατανάλωση, σαν εξοικονόμηση καυσίμου, αλλά η τιμή πώλησης. Αν για παράδειγμα η αμόλυβδη πέσει στα 1,20€ τότε σημαίνει πως βελτιώθηκε η απόδοση του κινητήρα; Όχι, βέβαια, η τιμή μας φταίει, αν είστε από αυτούς που θέλετε να βλέπετε το ποτήρι μισογεμάτο…

Για αυτήν -την ριμάδα την τιμή- δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα παρά μόνο να αναζητούμε πρατήρια υγρών καυσίμων με τη φτηνότερη· διατηρώντας πάντα ορισμένες επιφυλάξεις ως προς τη ποιότητα που συνεπάγεται η νοθεία (η οποία όσον αφορά στο πετρέλαιο θα εξαλειφτεί με την επερχόμενη εξίσωση του φόρου κίνησης με του θέρμανσης, εκτός και αν η θρασύτητα επεκταθεί στη νόθευση με το «βαρύ» ναυτιλίας!)

Πολύς ντόρος για την πετρελαιοκίνηση· πάει και αυτό με μία απλή νομοθετική ρύθμιση που πέρασε σε μία νύχτα εξορκίζοντας δεκαετίες ολόκληρες δίνοντας λύση σε όσους αναζητούν μία οικονομική -μακροπρόθεσμα και αποσβεστικά βάση της ετήσιας απόστασης που διανύει κανείς- επιλογή. Λίγο νωρίτερα και με το ντίζελ εγκλωβισμένο στην ελληνική νομοθεσία (την άποψη μου την έχω καταθέσει ήδη, ναι στην απελευθέρωση του ντίζελ αλλά μόνο για Euro5 όπως και έγινε) στην χώρα μας αναζωπυρώνεται περισσότερο από ποτέ η υγραεριοκίνηση παρατηρώντας ακόμη και μικρά συνεργεία να προσφέρουν δελεαστικά πακέτα (προσοχή στην τελική επιλογή του εγκαταστάτη).

Όσο για την αεριοκίνηση, υπάρχει μία έντονη δραστηριότητα στον Τύπο τους τελευταίους μήνες που θέλει το φυσικό αέριο ως καύσιμο να αποτελεί κοντό ψαλμό αλληλούια μιας και η ΔΕΠΑ αυτή τη φορά φαίνεται να έχει πάρει σοβαρά την επέκταση του δικτύου ανεφοδιασμού φυσικού αερίου (CNG) δημιουργώντας τους επόμενους μήνες 10 νέους πρατήρια σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Βόλο. Ίδωμεν…

Σφόνδυλοι, υβριδικά και φόρμουλα…

Εικονική κατανάλωση…

Δεν είναι ούτε η πρώτη και σίγουρα ούτε η τελευταία φορά που αρκετοί από εμάς αναζητούμε το άγιο δισκοπότηρο της κατανάλωσης ελπίζοντας σε μία θαυματουργή λύση πέρα από τις κλασικές απορίες: «μήπως να αγοράσω πετρελαιοκίνητο;», «να βάλω υγραέριο;», «να αγοράσω βενζινοκίνητο και να βάλω αργότερα γκάζι;». Πολλές απορίες θα σας έχει λύσει το caroto.gr μέσα από τα σχετικά άρθρα, αναζητήστε τα.

Από την άλλη η κρίση δημιουργεί τροφή και πεδίο δράσης για καιροσκόπους που λανσάρουν μαγικά συστήματα που εξασφαλίζουν μειωμένη κατανάλωση. Θα μου πείτε, μισό το φταίξιμο δικό τους και άλλο μισό όσων ξεγελιούνται και «τσιμπάνε» από τέτοιου τρικ που δια μαγείας εξοικονομούν καύσιμο έως και 50% -εδώ φταίνε και ορισμένα media που αναζητούν «λαυράκι» δίχως να ξέρουν πως προβάλουν «γόπα».

Τύφλα να ‘χουν τα τμήματα R&D (Research & Development) στα οποία επενδύονται εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για την εξέλιξη τεχνολογιών (μεταβλητός χρονισμός, cut-off συστήματα, multiair κ.α.) που θα βελτιώσουν την απόδοση των κινητήρων έστω και σε μονοψήφιες τιμές. Αλλά ξέχασα, αυτό που εμποδίζει π.χ. μια μεγάλη εταιρία να χρησιμοποιήσει την πρωτοποριακή τεχνολογία με τα «μαγνητάκια» είναι τα μεγάλα συμφέροντα των παιχτών που ορίζουν το ενεργειακό παιχνίδι. Όχι πως δεν υπάρχουν τέτοιου είδους συνωμοσίες (δείτε την ιστορία με το GM EV1) αλλά όχι στο επίπεδο το οποίο προσαρμόζουν οι καιροσκόποι για να τα κονομάνε εις βάρος της ασχετοσύνης του κοσμάκη.

Μπρος σε μαγνητάκια και διάφορα άλλα τύφλα να έχει το σύστημα πρόωσης αντιύλης του γνωστού Enterprise…

Δεν αντιλέγω, το ιδανικό για τον καθένα μας θα ήταν το αυτοκίνητό μας να διέθετε μία κινητήρια πηγή που να κινείται με «αέρα ή νερό». Κατά καιρούς όλο και κάποια είδηση για πατέντες που προσφέρουν εξαιρετική οικονομία κάνουν τον γύρο του κόσμου. Ιδέες απλές που δεν θα μπορούσε… κανένας ειδικός στην εργοστασιακή αυτοκινητοβιομηχανία να σκεφτεί, συστήματα τόσο απλά και αποδοτικά όμως που θα μπορούσε να αγοράσει ακόμη και μια αυτοκινητοβιομηχανία (φυσικά και αστειεύομαι). Έτσι, κανένας μηχανικός δεν θα πονοκεφάλιαζε για τη θερμοδυναμική απόδοση μίας ΜΕΚ π.χ. βελτιώνοντας την καύση, τα χαρακτηριστικά του άμεσου ψεκασμού, τον χρονισμό των βαλβίδων, το σύστημα ψύξης και λίπανσης κ.α.

Τα πάντα για την τεχνολογία φωτιστικών σωμάτων!

Placebo effect…

Αυτοεκπληρωμένες προσδοκίες κατανάλωσης; Εξηγούμαι… Ίσως να σας έχει τύχει, όπως και σε μένα, αρκετές φορές βρισκόμενος πίσω από το τιμόνι ενός υβριδικού το στιλ οδήγησής μου να προσαρμόζεται σε ήπιους ρυθμούς. Για να το πω αλλιώς δεν θα οδηγούσα ποτέ έτσι αν βρισκόμουν σε ένα GTi ή το αντίστροφο. Κατά κάποιο τρόπο η όλη κατάσταση λειτουργεί σαν φαινόμενο placebo και όταν γνωρίζεις πως στο αυτοκίνητο σου υπάρχει μία συσκευή μείωσης της κατανάλωσης ενδεχομένως δεν θα σε αφήσει ανεπηρέαστο προσπαθώντας έστω και υποσυνείδητα να πετύχεις την καλύτερη επίδοση.

Εδώ και αρκετό καιρό το caroto.gr έχει λάβει αρκετά emails με απορίες γύρω από τα περίφημα μαγνητάκια (καμία σχέση με αυτά που… κολλάμε στο ψυγείο) και την σχετικά πρόσφατη ιδέα με τις on board συσκευές ηλεκτρόλυσης (για παραγωγή υδρογόνου). Θα θέλαμε πολύ χρόνο για να αναλύσουμε αναλυτικά και λεπτομερώς τον τρόπο λειτουργίας για αυτό θα προσπαθήσω να εξηγήσω με πολύ απλό τρόπο την «αρχή λειτουργίας» της κάθε ιδέας. Τα παρακάτω βασίζονται σε περισυλλογή πληροφοριών και συμπεράσματα από συζητήσεις με ειδικούς από τον χώρο και την αγορά αυτοκινήτου.

Τι είναι αυτό που μας ενοχλεί περισσότερο; Η τιμή πώλησης της αμόλυβδης ή η κατανάλωση του αυτοκινήτου μας;

Πριν από χρόνια τα μαγνητάκια κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά και δελεάζουν ουκ ολίγους επειδή είναι φτηνά και εξασφαλίζουν οικονομία καυσίμου μέχρι και 5%. Όσο δηλ. αν οδηγήσουμε λίγο προσεκτικά, συντηρούμε σωστά τα φίλτρα αέρα και επιλέγουμε το σωστό λιπαντικό, χρησιμοποιούμε λιγότερο συχνά το σύστημα κλιματισμού, ελέγχουμε τακτικά την πίεση των ελαστικών και άλλα μαγικά.

Τέλος πάντων, θεωρώ πως είναι πράγματι ανόητο να πιστεύει κανείς πως μαγνητάκια που δημιουργούν ιδιαίτερα ασθενές πεδίο (όσο τα λαστιχάκια στην πόρτα του ψυγείου σας) να μπορούν να επηρεάσουν την βενζίνη και να την «ιονίζουν» (λάθος χαρακτηρισμός που χρησιμοποιείται συχνά για να ψαρώνουν οι αδαείς). Ακόμη και αν υπήρχε ένα μεγάλης έντασης μαγνητικό πεδίο που θα επηρέαζε την σύσταση του καυσίμου, κατά την ροή του αυτό θα επανερχόταν στην αρχική του κατάσταση αφού δεν υπάρχει μεταλλική μοριακή δομή που να προσφέρει μόνιμη ανασύνθεση.

Περί μετάδοσης κίνησης…

Ενεργειακό βραχιόλι H2

Ένα χαρακτηριστικό φαινόμενο placebo είναι το ενεργειακό βραχιόλι, ένα μενταγιόν, ένα γούρι που φέρνει καλοτυχία (επιτρέψτε μου να πιστεύω μόνο στις συμπτώσεις). Ένα σύστημα αυτοεκπληρούμενης κατανάλωσης μπορεί να είναι κάλλιστα μια συσκευή που βασίζεται στο καύσιμο του μέλλοντος (το υδρογόνο H2) και να προσαρμόζεται στο αυτοκίνητό μας. Τύφλα, δηλ. να έχουν οι μηχανικοί στις Mercedes, BMW, Ford, Mazda και όπου αλλού ασχολούνται πειραματικά με ΜΕΚ που καταναλώνουν H2. Αν δηλαδή διαπίστωναν το παραμικρό όφελος στην κατανάλωση με μία απλή συσκευή που θα ψέκαζε παράλληλα μικροποσότητες υδρογόνου ποιος ο λόγος να παιδεύονται οι κατασκευαστές;

Πως είπατε; Έχει ακούσει για ιστορίες με νερό ως καύσιμο; Ναι, σε… νερόμυλο ή υδροστρόβιλο χάρη στην κινητική ενέργεια που δημιουργεί. Σε ΜΕΚ η καύση νερού είναι αδύνατη αφού το έργο γενικότερα προέρχεται από την χημική ενέργεια που απελευθερώνει η ίδια η καύση όπου τα μόρια νερού έχουν ελάχιστη ενέργεια. Γι αυτό υπάρχει η ηλεκτρόλυση διασπώντας το νερό σε H2 και Ο. Ωστόσο, υπάρχει ένα μεγάλο ζήτημα, η διαδικασία της ηλεκτρόλυσης απαιτεί μεγαλύτερα ποσά ενέργειας από αυτά που καλείται να δημιουργήσει το παραγόμενο H2 ως καύσιμο.

Φορώντας ένα ενεργειακό βραχιόλι θα μπορείς να καρφώνεις σαν τον James LeBron… ίσως και να σανιδώνεις το ίδιο με την μισή κατανάλωση!

Για να διαχωρίσουμε τα πράγματα η υδρογονοκίνηση είναι εφικτή με δύο τρόπους: α) την απευθείας καύση στις ΜΕΚ, β) την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε fuel cell οχήματα. Από την άλλη αν η παραγωγή υδρογόνου ήταν τόσο εύκολη υπόθεση γιατί σε ένα fuel cell να μην εφοδιάζεται με νερό και να γίνεται επί τόπου η ηλεκτρόλυση; Ε, θα πείτε στα πρόσφατα συστήματα που υπάρχουν στην αγορά η ύπαρξη μικροποσότητας υδρογόνου λειτουργεί σαν πρόσθετο βελτιωτικό. Από την άλλη όμως πόσο αποδοτική είναι η ηλεκτρόλυση με ενέργεια από… τον εναλλάκτη (προέρχεται έμμεσα από το «δυναμό», από την μπαταρία άμεσα, σ.σ. είναι λάθος να αποκαλούμε τον εναλλάκτη ως «δυναμό» καθώς ο τελευταίος παράγει συνεχές ρεύμα) του αυτοκινήτου;

Σχέσεις… μεταβλητής συμπίεσης!

Λίγο πιο αναλυτικά…

Αν γνωρίζει κανείς ορισμένες βασικές παραμέτρους τότε θα ξέρει πως η παραγωγή υδρογόνου με την μέθοδο της ηλεκτρόλυσης είναι μία ιδιαίτερα ενεργοβόρα διαδικασία. Τόσο ενεργοβόρα που είναι άσκοπο να παράγεται on board καθώς η ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται επιβαρύνει το έργο του κινητήρα και κατά συνέπεια επέρχεται αύξηση της κατανάλωσης καυσίμου (βέβαια, στις συσκευές ηλεκτρόλυσης, γνωστές και ως γεννήτριες υδραερίων HHO ή διαχωρισμού H2, που πωλούνται στην αγορά δεν φαίνεται αύξηση της κατανάλωσης διότι η παραγωγή H2 είναι επίσης πολύ μικρή).

Το placebo εξοικονόμησης καυσίμου δίχως μακροχρόνιες επιπλοκές μοιάζει τόσο ρεαλιστικό όσο οι πιθανότητες να καθίσουν δύο τσιτσιδωμένες ξανθιές στο καπό του αυτοκινήτου σου…

Απλά σκεφτείτε πως έχουμε μετατροπή μηχανικής σε ηλεκτρική ενέργεια (από το δυναμό), ηλεκτρικής σε χημική (για την παραγωγή Η2) και της χημικής σε μηχανική (καύση). Ποιο το συμπέρασμα; Πως ακόμη και αν υπάρχει όφελος προφανώς θα είναι τόσο μικρό που δεν θα έχει αποτέλεσμα (εκτός και αν υπήρχε μία επιπλέον μπαταρία που δεν θα επιβάρυνε τον εναλλάκτη και κατ’ επέκταση το έργο της ΜΕΚ;). Για αυτό τον απλό λόγο οι μεγάλοι κατασκευαστές δεν μελετούν υδρογονοκίνητα που θα ανεφοδιάζονται σε πρατήρια;

Ποιο είναι το πλεονέκτημα του υδρογόνου ως καύσιμο; Η επίτευξη πολύ φτωχού στοιχειομετρικού μείγματος που είναι πολλαπλάσια (π.χ. 56:1) σε σχέση με την βενζίνη (ιδανική αναλογία αέρα βενζίνης 14,7:1). Επίσης η ανάφλεξη του H2 σε ΜΕΚ είναι περίπου 7 φορές πιο γρήγορη, δημιουργούνται πολύ μεγαλύτερες θερμοκρασίες καύσης, το υδρογόνο είναι πολύ πιο εύφλεκτο, έχει μεγαλύτερη ενεργειακή πυκνότητα αλλά μικρότερο στοιχειομετρικό όγκο που μεταφράζεται σε μικρότερο έργο (ειδικά όταν το H2 ψεκάζεται σε αέρια μορφή).

Επί του θέματος με τις συσκευής ηλεκτρόλυσης το όφελος σε μηχανική ενέργεια που προσφέρει το H2 σαν πρόσθετο (και όχι σαν καύσιμο) είναι μικρότερο από την ενέργεια που απαιτείται για την παραγωγή και την κατανάλωσή του, έστω και αν μιλάμε για τόσο μικρή ποσότητα που δρα καταλυτικά στην καύση της βενζίνης. Μία άλλη απορία όμως είναι ότι όντως παράγεται η προβλεπόμενη ποσότητα Η2 (π.χ. 5%) ώστε να βελτιώσει την καύση του καυσίμου;

Όπως γίνεται αντιληπτό τέτοιου είδους αρπαχτές χρησιμοποιούν επιστημονικά γεγονότα που τα συνδυάζουν περίτεχνα με επιφάνσεις ώστε να πείθουν τον αδαή και αρκετές φορές ακόμη και κάποιον ποιο ψαγμένο. Είμαι σίγουρος, πάντως, πως θα υπάρχουν και κάποιοι τυχεροί που θα απολαμβάνουν τα οφέλη τέτοιων επινοήσεων και ίσως να αποτελούν και υπέρμαχοι αυτών. Στο σημείο αυτό, φτάνουμε στην αντίθετη περίπτωση όπου καταρρίπτονται όδα συμπεραίνει ο υπογράφων. Τότε μιλάμε για ένα προηγμένο σύστημα που μπορεί να εξασφαλίζει πρωτόγνωρη μείωση της κατανάλωσης και που η παγκόσμια «επίσημη» αυτοκινητοβιομηχανία κάνει τα στραβά μάτια λόγω συνωμοτικών σεναρίων που προφανώς σχετίζονται με το ενεργειακό παιχνίδι του μαύρου χρυσού…

Σημειώστε πως το εν λόγω άρθρο δεν έχει χαρακτήρα καταγγελίας καθώς αποτελεί μία άποψη που διασταυρώνει διαδικτυακές καταγραφές, γνώμες καθηγητών επιπέδου ανωτέρας εκπαίδευσης και εκτιμήσεις/εμπειρίες τεχνικών συνεργείων.