Ένα εξαιρετικά μικρό αλλά κρίσιμο εξάρτημα, που αντέχει θερμοκρασίες 500 βαθμών και παίζει καθοριστικό ρόλο στα εκρηκτικά ξεκινήματα των μονοθεσίων στο κορυφαίο πρωτάθλημα του μηχανοκίνητου αθλητισμού.
Ο συμπλέκτης σε ένα μονοθέσιο Formula 1 δεν θυμίζει σε τίποτα αυτόν που συναντάμε σε ένα συμβατικό αυτοκίνητο. Είναι πιο ελαφρύς, μικρότερος και λειτουργεί με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Παρότι το εξάρτημα αυτό δεν βρίσκεται συχνά στο προσκήνιο, η λειτουργία του είναι κρίσιμη για τη μετάδοση της ισχύος από τον κινητήρα στους πίσω τροχούς.
Το βάρος του κυμαίνεται μόλις από 1,2 έως 1,5 κιλά, ενώ η διάμετρός του είναι μικρότερη από 10 εκατοστά. Κατασκευάζεται από ανθρακονήματα, με στόχο το χαμηλό βάρος και την αντοχή σε ακραίες θερμοκρασίες. Σε αγωνιστικές συνθήκες, κατά την εκκίνηση, μπορεί να φτάσει έως και τους 500 βαθμούς Κελσίου.
Το στροφόμετρο του κινητήρα εκείνη τη στιγμή δείχνει μεταξύ 9.000 και 10.000 σ.α.λ., με τη μία πλευρά του συμπλέκτη να περιστρέφεται και την άλλη να είναι στάσιμη. Μέσα σε δύο δευτερόλεπτα η δύναμη περνά στους τροχούς και το μονοθέσιο έχει ήδη φτάσει τα 100 χλμ./ώρα.
Η λειτουργία του ελέγχεται ηλεκτροϋδραυλικά και όχι μέσω κάποιου πεντάλ. Οι οδηγοί χρησιμοποιούν μικρούς μοχλούς (paddles) στο τιμόνι, οι οποίοι στέλνουν σήματα σε έναν ενεργοποιητή που χειρίζεται το άνοιγμα και το κλείσιμο του μηχανισμού. Δεν υπάρχει πεντάλ συμπλέκτη από το 1989, όταν η Ferrari έφερε το πρώτο ημι-αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων στη Formula 1.
Σε αντίθεση με ένα αυτοκίνητο δρόμου, ο συμπλέκτης στα μονοθέσια χρησιμοποιείται μόνο κατά την εκκίνηση ή μετά από στάσεις στα pits ή φάσεις του αυτοκινήτου ασφαλείας. Η μετάβαση από σχέση σε σχέση γίνεται αυτόματα και σχεδόν ακαριαία, χάρη στη Seamless Shift τεχνολογία, που εξαλείφει τη διακοπή στη μετάδοση της ισχύος.
Κατά τη διάρκεια του αγώνα, η λειτουργία του είναι συνεχής και απαιτητική. Η φθορά του είναι τόσο μεγάλη, που συχνά αντικαθίσταται μετά από λίγους αγώνες. Το υγρό που χρησιμοποιείται στο σύστημα είναι ειδικό, εξαιρετικά ανθεκτικό σε θερμοκρασιακές μεταβολές, σε αντίθεση με τα τυπικά υγρά συμπλέκτη που χρησιμοποιούνται στα συμβατικά μοντέλα.
Τεχνικά, ο συμπλέκτης αποτελείται από καλάθι, δίσκους τριβής, πλάκα πίεσης, πλήμνη και ελατήρια. Η μετάδοση της ισχύος γίνεται μέσω των ανθρακονημάτων, που προσφέρουν ταχύτατη απόκριση και πολύ μικρό βάρος. Όλα αυτά δείχνουν πόσο εξειδικευμένο και κρίσιμο εξάρτημα είναι, σε μια κατηγορία όπου κάθε γραμμάριο και κάθε χιλιοστό του δευτερολέπτου μετρούν.
Για τον οδηγό, η πρόκληση βρίσκεται στο να διαχειριστεί την εκκίνηση με ακρίβεια. Πρέπει να βρει το σημείο όπου αρχίζει να «πιάνει» ο συμπλέκτης και ταυτόχρονα να ρυθμίσει την πίεση στο γκάζι, ώστε να μην σπινάρουν οι τροχοί. Από τη στιγμή που το μονοθέσιο ξεκινήσει, οι αλλαγές ταχυτήτων διαρκούν λίγα χιλιοστά του δευτερολέπτου, χωρίς παύση στην επιτάχυνση.
Ο συμπλέκτης της Formula 1 είναι, τελικά, ένα από τα πιο σκληρά εργαζόμενα εξαρτήματα στο μονοθέσιο. Παρότι περνά συχνά απαρατήρητος, είναι αυτός που επιτρέπει την ακριβή και ομαλή μεταφορά της ισχύος, είτε στην εκκίνηση είτε κατά την αγωνιστική διάρκεια.
| Χαρακτηριστικό | Συμπλέκτης Formula 1 | Συμπλέκτης αυτοκινήτου |
|---|---|---|
| Βάρος | περίπου 97 έως 99 χιλιοστά | 200 έως 240 χιλιοστά |
| Υλικό | 1,2 έως 1,5 κιλά | 5 έως 7 κιλά |
| Έλεγχος | Δίσκοι από ανθρακονήματα | Δίσκοι από ατσάλι ή μέταλλο |
| Χρήση σε λειτουργία | Χειροκίνητη μόνο στην εκκίνηση ή επανεκκίνηση | Μηχανική/υδραυλική, με πεντάλ |
| Ταχύτητα αλλαγής ταχυτήτων | λίγα χιλιοστά του δευτερολέπτου | σημαντικά πιο αργή και εξαρτάται από τον οδηγό |
| Καταπόνηση | έως 15.000 σ.α.λ., θερμοκρασίες έως 500 °C | περίπου 6.000 σ.α.λ., θερμοκρασίες έως 200 °C |
| Διάρκεια ζωής | λίγα αγωνιστικά Σαββατοκύριακα, υψηλή φθορά | 80.000 έως 150.000 χιλιόμετρα |
| Υδραυλικό υγρό | ειδικό υψηλών επιδόσεων, με μεγάλη θερμική σταθερότητα | τυπικό υγρό συμπλέκτη ή φρένων |
-
-
-
-
-
-
