Η συνεχής αύξηση του μεγέθους των αυτοκινήτων -ιδιαίτερα των SUV- δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στους δημόσιους χώρους των πόλεων, με τις αρχές να αναζητούν λύσεις μέσα από αυξημένα τέλη και περιοριστικά μέτρα.
Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σιωπηλή αλλά ραγδαία μεταμόρφωση του αστικού τοπίου. Καθώς τα αυτοκίνητα -και κυρίως τα SUV- μεγαλώνουν σε διαστάσεις και βάρος, η καθημερινότητα στις πόλεις γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη.
Το μέσο νέο αυτοκίνητο στην Ευρώπη έχει πλέον πλάτος περίπου 1.870 χιλιοστά, δηλαδή σχεδόν 5 εκατοστά περισσότερο σε σχέση με πριν από επτά χρόνια, ενώ το βάρος του έχει αυξηθεί κατά 200 κιλά κατά μέσο όρο, σύμφωνα με στοιχεία του Transport & Environment. Η τάση αυτή δεν είναι τυχαία…
Οι κατασκευαστές έχουν εστιάσει στα SUV, καθώς παρουσιάζουν υψηλότερα περιθώρια κέρδους και ισχυρή εμπορική απήχηση. Πολλά από τα μοντέλα που θεωρούνται «κόμπακτ» ή «αστικά» είναι πλέον μεγαλύτερα από μεσαία μοντέλα προηγούμενων δεκαετιών.
Σύμφωνα με ανάλυση του The Guardian, το 2023 τα SUV αντιπροσώπευαν πάνω από το 50% των νέων ταξινομήσεων στην Ευρώπη, ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω. Η αύξηση των διαστάσεων, ωστόσο, δεν είναι χωρίς συνέπειες. Πολλές πόλεις διαπιστώνουν ότι τα πρότυπα στάθμευσης -τα οποία έχουν σχεδιαστεί για μικρότερα αυτοκίνητα- δεν επαρκούν πλέον.
Στο Λονδίνο, ο δήμος Islington πρότεινε αυξημένα τέλη για οχήματα που ξεπερνούν τα 2,4 τόνους, ενώ στο Παρίσι ήδη ισχύει προσαυξημένο κόστος στάθμευσης για βαριά και ογκώδη μοντέλα. Το αποτέλεσμα ήταν η σημαντική μείωση της κυκλοφορίας SUV στο κέντρο της γαλλικής πρωτεύουσας, σύμφωνα με δημοσίευμα της Le Monde.
Ανάλογες ανησυχίες διατυπώνονται και από πλευράς ασφάλειας. Το αυξημένο ύψος του καπό στα SUV καθιστά πιο επικίνδυνες τις συγκρούσεις με πεζούς και ποδηλάτες, αυξάνοντας τις πιθανότητες σοβαρών τραυματισμών.
Μια μελέτη του Euro NCAP έδειξε ότι η ορατότητα προς τα εμπρός και προς τα πλάγια περιορίζεται περισσότερο όσο αυξάνεται το ύψος του μπροστινού μέρους, κάτι που καθιστά τα SUV λιγότερο ασφαλή για τους ευάλωτους χρήστες του δρόμου.
Από την άλλη πλευρά, πολλοί οδηγοί υποστηρίζουν ότι τα μεγαλύτερα αυτοκίνητα ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανάγκες: οικογένειες, επαγγελματικές υποχρεώσεις, αυξημένες απαιτήσεις σε μεταφορική ικανότητα. Οι κατασκευαστές, παράλληλα, προσπαθούν να καλύψουν αυτή τη ζήτηση προσφέροντας SUV σε κάθε κατηγορία, ακόμη και σε «βάσεις» μικρών hatchback, όπως συμβαίνει με μοντέλα τύπου VW T-Cross, Renault Captur και Toyota Yaris Cross.
Το βάρος, επίσης, αυξάνεται λόγω των προτύπων παθητικής ασφάλειας και της προσθήκης εξηλεκτρισμένων εκδόσεων (υβριδικών ή αμιγώς ηλεκτρικών), με τις μπαταρίες να προσθέτουν επιπλέον κιλά. Σύμφωνα με μελέτη του International Council on Clean Transportation, τα νέα EV είναι κατά μέσο όρο 30% βαρύτερα από τα συμβατικά αντίστοιχά τους.
Η αστική υποδομή όμως δεν προσαρμόζεται το ίδιο γρήγορα. Ορισμένοι δήμοι στην Ευρώπη έχουν ξεκινήσει να αναδιαμορφώνουν θέσεις στάθμευσης, φαρδύνοντας τις λωρίδες ή περιορίζοντας τον αριθμό τους για να αποφευχθεί το φαινόμενο των «στριμωγμένων» οχημάτων που εισχωρούν στα πεζοδρόμια. Ωστόσο, τέτοιες παρεμβάσεις κοστίζουν ακριβά και προκαλούν αντιδράσεις.
Παρά τις αντιδράσεις από περιβαλλοντικές οργανώσεις και αστικές αρχές, οι προβλέψεις δείχνουν ότι τα SUV δύσκολα θα χάσουν τη δημοτικότητά τους. Οι πωλήσεις τους συνεχίζουν να αυξάνονται, ακόμη και σε αγορές όπου επιβάλλονται περιοριστικά μέτρα. Η IEA (Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας) εκτιμά ότι τα SUV ήταν υπεύθυνα για το ένα τρίτο της παγκόσμιας αύξησης στις εκπομπές CO₂ από τα αυτοκίνητα τα τελευταία χρόνια.
Αν και η ανάγκη για πιο βιώσιμες πόλεις είναι σαφής, το χάσμα ανάμεσα στην αυτοκινητοβιομηχανία και τον σχεδιασμό των πόλεων μεγαλώνει. Και όσο οι διαστάσεις των αυτοκινήτων αυξάνονται, τόσο δυσκολότερη γίνεται η καθημερινή ζωή στους δημόσιους χώρους. Η λύση ίσως δεν βρίσκεται μόνο στον περιορισμό, αλλά σε έναν επαναπροσδιορισμό του τι σημαίνει «κατάλληλο αυτοκίνητο» για το σύγχρονο αστικό περιβάλλον.
-
-
-
-
-
-
