Η συμμόρφωση με τους στόχους εκπομπών θα υπολογίζεται πλέον σε ορίζοντα τριετίας, αντί για κάθε έτος ξεχωριστά.
Με ψήφους 458 υπέρ, 101 κατά και 14 αποχές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε στις 8 Μαΐου 2025 την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αλλάζει τον τρόπο αξιολόγησης των εκπομπών CO₂ από καινούρια αυτοκίνητα. Συγκεκριμένα, οι κατασκευάστριες θα μπορούν να «εξισορροπούν» τις υπερβάσεις σε ετήσια βάση, εφόσον σε βάθος τριετίας παραμένουν εντός των ορίων. Έτσι, τα πρόστιμα για υπερβάσεις δεν θα επιβάλλονται αυτόματα σε περίπτωση που ο στόχος δεν επιτευχθεί σε ένα μόνο έτος.
Η ρύθμιση αφορά τα έτη 2025, 2026 και 2027, και δεν αλλάζει τα ίδια τα όρια εκπομπών. Από τον Ιανουάριο του 2025 ισχύει στόχος 93,6 γρ./χλμ. CO₂ για τα καινούρια επιβατικά μοντέλα, σύμφωνα με την πορεία μείωσης που είχε συμφωνηθεί ήδη από το 2019 και προβλέπει μείωση 15% έως το 2029 σε σχέση με τα επίπεδα του 2021.
Η αλλαγή αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πακέτο στήριξης της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας, που παρουσιάστηκε τον Μάρτιο. Η Επιτροπή, μέσω της Ursula von der Leyen, είχε τονίσει από τις αρχές του χρόνου την πρόθεση να δώσει «περισσότερο περιθώριο και προβλεψιμότητα» στον κλάδο, χωρίς να υποχωρήσει από τους στόχους για το κλίμα. Ο νέος κανόνας επιταχύνθηκε και εγκρίθηκε σε λιγότερο από δύο μήνες, γεγονός σπάνιο για τα ευρωπαϊκά δεδομένα.
Ο Σύνδεσμος της Γερμανικής Αυτοκινητοβιομηχανίας (VDA) χαρακτήρισε τη ρύθμιση «σημαντικό σήμα υπέρ της σταθερότητας και της διατήρησης θέσεων εργασίας», ενώ επισήμανε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι κατασκευάστριες: χαμηλές ταξινομήσεις, αυξημένο κόστος και ανταγωνισμό από την Κίνα.
Από την άλλη πλευρά, περιβαλλοντικές οργανώσεις και επιστήμονες εξέφρασαν ενστάσεις. Ο Felix Creutzig από το Potsdam Institute προειδοποίησε ότι η ευελιξία αυτή μπορεί να οδηγήσει σε επιπλέον εκπομπές 30 εκατ. τόνων CO₂ έως το 2030. Ο Flottengrenzwert, δηλαδή το μέσο όριο εκπομπών ανά στόλο, θεωρείται βασικό εργαλείο για τη μείωση των ρύπων στις μεταφορές. Ο σύλλογος VCD έκανε λόγο για «πισωγύρισμα» ως προς την ώθηση που χρειάζεται η εξηλεκτρισμένη κινητικότητα στην Ευρώπη.
Στο παρασκήνιο της απόφασης βρίσκεται η κάμψη που παρατηρείται στις πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων, με το μερίδιό τους στην Ε.Ε. να κυμαίνεται σήμερα κοντά στο 15%, αρκετά χαμηλότερα από τον αρχικό στόχο του 25% μέχρι τα τέλη του 2025. Σε αρκετές χώρες, όπως η Γερμανία, τα κίνητρα αγοράς έχουν περιοριστεί ή καταργηθεί, επηρεάζοντας άμεσα τη ζήτηση.
Το νέο καθεστώς αξιολόγησης εντάσσεται σε ένα συνολικότερο σχέδιο, που περιλαμβάνει επίσης μέτρα ενίσχυσης για την αυτόνομη οδήγηση, την ανάπτυξη της υποδομής φόρτισης και τη δημιουργία προσιτών προγραμμάτων leasing για ηλεκτρικά. Η Επιτροπή, με φόντο το τέλος των θερμικών κινητήρων από το 2035, σχεδιάζει επίσης να επισπεύσει την αναθεώρηση των σχετικών κανόνων, δίνοντας έμφαση στην τεχνολογική ουδετερότητα.
Απομένει να φανεί αν και πόσο θα αξιοποιηθεί αυτή η νέα ευελιξία από τις κατασκευάστριες. Το βέβαιο είναι πως η Ε.Ε. προσπαθεί να εξισορροπήσει τους στόχους για το περιβάλλον με την οικονομική ανταγωνιστικότητα – μια εξίσωση που γίνεται όλο και πιο περίπλοκη.
