Ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός Data Act δίνει τέλος στα «σιλό δεδομένων» των κατασκευαστών και φέρνει περισσότερη διαφάνεια και επιλογές στους κατόχους οχημάτων.
Από τις 12 Σεπτεμβρίου 2025 τίθεται σε εφαρμογή στην πράξη ο κανονισμός Data Act της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που κατοχυρώνει το δικαίωμα των καταναλωτών να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα που συλλέγουν τα συνδεδεμένα προϊόντα τους – ανάμεσά τους και τα αυτοκίνητα.
Μέχρι χτες, οι κατασκευαστές διατηρούσαν τον αποκλειστικό έλεγχο αυτών των πληροφοριών, όμως πλέον οι οδηγοί θα μπορούν να βλέπουν στοιχεία όπως διαγνωστικά δεδομένα, μοτίβα χρήσης ή πληροφορίες συντήρησης χωρίς κόστος.
Πλέον, για τους κατόχους αυτοκινήτων αυτό σημαίνει περισσότερες επιλογές. Θα μπορούν να μοιράζονται δεδομένα με ασφαλιστικές εταιρείες για φθηνότερα συμβόλαια, να επιλέγουν ελεύθερα συνεργεία χωρίς απώλεια εγγύησης ή να χρησιμοποιούν εφαρμογές τρίτων που αξιοποιούν δεδομένα του οχήματος. Οι κατασκευαστές υποχρεώνονται να παρέχουν σαφή τρόπο πρόσβασης, είτε μέσω εφαρμογής στο αυτοκίνητο είτε μέσω ειδικής διαδικτυακής πύλης.
Από τον Σεπτέμβριο του 2026 ξεκινά η επόμενη φάση: όλα τα νέα μοντέλα θα πρέπει τεχνικά να είναι κατασκευασμένα έτσι ώστε να επιτρέπουν από την πρώτη στιγμή άμεση πρόσβαση στα δεδομένα, κάτι που σημαίνει το τέλος της μεταβατικής περιόδου για τα υπάρχοντα οχήματα.
Ο Data Act εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ στις 27 Νοεμβρίου 2023, δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα στις 22 Δεκεμβρίου 2023 και τέθηκε σε ισχύ στις 11 Ιανουαρίου 2024. Καθώς πρόκειται για κανονισμό, ισχύει άμεσα σε όλα τα κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, χωρίς να απαιτείται εθνική κύρωση. Στη Γερμανία το υπουργείο Ψηφιακών και Μεταφορών επεξεργάζεται ήδη νόμο εφαρμογής που θα διευκρινίζει ζητήματα όπως οι αρμόδιες αρχές και οι κυρώσεις.
Παρά τα θετικά που επισημαίνουν οργανώσεις καταναλωτών, κατασκευαστές και βιομηχανικοί σύνδεσμοι (όπως Bitkom και BDI) εκφράζουν ανησυχίες για νομική αβεβαιότητα λόγω έλλειψης εθνικού πλαισίου. Παράλληλα, ειδικοί σε θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων προειδοποιούν για τον κίνδυνο να διαρρεύσουν ευαίσθητα στοιχεία σε τρίτους.
Ενδεικτικό είναι ότι ο γερμανικός οργανισμός ADAC ζητά ειδικές ρυθμίσεις για τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, ώστε να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες των δεδομένων οχημάτων. Ήδη αρκετές εταιρείες –ανάμεσά τους Audi, Ford, Mercedes, Seat/Cupra και Volkswagen– έχουν δημιουργήσει ενημερωτικές ιστοσελίδες για τους πελάτες τους σχετικά με τον κανονισμό.
Με τον Data Act, η πρόσβαση στα δεδομένα παύει να αποτελεί προνόμιο των κατασκευαστών. Οι οδηγοί αποκτούν διαφάνεια και περισσότερες δυνατότητες επιλογής, αν και τα θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων παραμένουν ανοιχτά. Από το 2026, όλα τα νέα αυτοκίνητα θα πρέπει να είναι σχεδιασμένα ώστε να υποστηρίζουν αυτό το νέο καθεστώς.
