Η ΕΕ αλλάζει το δίπλωμα οδήγησης: έρχεται νέα ψηφιακή μορφή, 15ετής διάρκεια ισχύος και αυστηρότερες ποινές για αρχάριους και παραβάτες – Ενοποιείται το σύστημα αδειών οδήγησης με κοινά πρότυπα και διασυνοριακή εφαρμογή κυρώσεων για σοβαρές παραβάσεις.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε νέο πακέτο μέτρων που αλλάζει ριζικά το πλαίσιο των αδειών οδήγησης στα κράτη-μέλη. Με κοινό στόχο τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας και την προσαρμογή στις τεχνολογικές εξελίξεις, οι νέοι κανόνες προβλέπουν, μεταξύ άλλων, την εισαγωγή ψηφιακής άδειας οδήγησης, την καθιέρωση δοκιμαστικής περιόδου για αρχάριους, αυστηρότερους ελέγχους και αλλαγές στη διάρκεια ισχύος των διπλωμάτων.
Η άδεια οδήγησης θα ισχύει για 15 χρόνια για αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες, ενώ για φορτηγά και λεωφορεία η διάρκεια θα παραμένει στα πέντε χρόνια. Παράλληλα, τα κράτη-μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να μειώνουν την ισχύ των διπλωμάτων σε 10 έτη όταν αυτά χρησιμοποιούνται και ως ταυτότητα, ή να επιβάλλουν συχνότερους ελέγχους για οδηγούς άνω των 65 ετών.
Μια από τις σημαντικότερες αλλαγές αφορά τους νέους οδηγούς: από τα 17 τους θα μπορούν να αποκτούν άδεια οδήγησης, υπό την προϋπόθεση ότι οδηγούν με την επίβλεψη έμπειρου οδηγού μέχρι να συμπληρώσουν τα 18. Επίσης, καθιερώνεται πανευρωπαϊκά δοκιμαστική περίοδος τουλάχιστον δύο ετών, με αυστηρότερες ποινές για σοβαρές παραβάσεις – όπως η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή η μη χρήση ζώνης και παιδικών καθισμάτων.
Οι αλλαγές αγγίζουν και τον επαγγελματικό κλάδο. Στο πλαίσιο αντιμετώπισης της έλλειψης οδηγών, η άδεια οδήγησης φορτηγού θα μπορεί να αποκτάται από τα 18 και λεωφορείου από τα 21, εφόσον υπάρχει πιστοποιητικό επαγγελματικής επάρκειας. Χωρίς το πιστοποιητικό, τα όρια ηλικίας παραμένουν στα 21 και 24 έτη αντίστοιχα.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στην αναθεώρηση της εκπαίδευσης και εξέτασης των υποψηφίων οδηγών. Πλέον, θα περιλαμβάνονται θέματα που αφορούν τα τυφλά σημεία, τη λειτουργία συστημάτων υποβοήθησης, τους κινδύνους από τη χρήση κινητού και τη σωστή συμπεριφορά προς ευάλωτους χρήστες του δρόμου – όπως οι πεζοί, τα παιδιά και οι ποδηλάτες.
Σημαντικό νέο εργαλείο αποτελεί η ψηφιακή άδεια οδήγησης, η οποία θα είναι διαθέσιμη σε κινητά τηλέφωνα και θα έχει την ίδια νομική ισχύ με την έντυπη. Οι πολίτες θα μπορούν, ωστόσο, να ζητούν φυσική κάρτα, η οποία θα εκδίδεται εντός τριών εβδομάδων. Μέχρι το τέλος του 2030, όλες οι άδειες οδήγησης στην ΕΕ θα μπορούν να είναι ενσωματωμένες σε μια ενιαία ψηφιακή ταυτότητα.
Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται και για την περίπτωση σοβαρών τροχαίων παραβάσεων. Η αφαίρεση ή αναστολή άδειας οδήγησης σε ένα κράτος-μέλος θα κοινοποιείται άμεσα στη χώρα έκδοσης, με στόχο την αποτροπή διαφυγής από τις ποινές μέσω αλλαγής χώρας. Το μέτρο αφορά παραβάσεις όπως η οδήγηση υπό την επήρεια ουσιών, η εμπλοκή σε θανατηφόρο τροχαίο και η υπέρβαση του ορίου ταχύτητας κατά 50 χλμ./ώρα και άνω.
Οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τις χώρες να έχουν τρία χρόνια για την ενσωμάτωσή τους στο εθνικό δίκαιο και έναν επιπλέον χρόνο για την εφαρμογή τους. Το μέτρο εντάσσεται στο γενικότερο πλάνο της ΕΕ για μηδενικά θύματα από τροχαία έως το 2050.
Τα βασικά μέτρα της νέας ευρωπαϊκής οδηγίας για τις άδειες οδήγησης:
- Ισχύς άδειας οδήγησης για αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες: 15 χρόνια
- Δοκιμαστική περίοδος τουλάχιστον 2 ετών για αρχάριους οδηγούς
- Δυνατότητα οδήγησης από τα 17 με συνοδό
- Ψηφιακή άδεια οδήγησης με πλήρη νομική ισχύ – διαθέσιμη σε smartphone
- Δικαίωμα επιλογής έντυπου διπλώματος για όλους τους πολίτες
- Ιατρικοί έλεγχοι πριν την έκδοση ή ανανέωση άδειας
- Διασυνοριακή ισχύς αποφάσεων για αφαίρεση/αναστολή άδειας
- Έμφαση στην εκπαίδευση για ασφάλεια ευάλωτων χρηστών (πεζών, παιδιών, ποδηλατών)
- Πιστοποιητικό επαγγελματικής επάρκειας για οδήγηση λεωφορείων και φορτηγών από τα 18 και 21 αντίστοιχα
- Εναρμόνιση των ποινών για σοβαρές τροχαίες παραβάσεις σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ
