Οι συνήθειες αλλάζουν, η τεχνολογία επεμβαίνει και η «κίτρινη φυλή» καλείται να προσαρμοστεί στη νέα εποχή της έξυπνης κινητικότητας.
Το επάγγελμα του οδηγού ταξί είναι από τα ελάχιστα που έχουν καταφέρει να επιβιώσουν σχεδόν αμετάβλητα για δεκαετίες, διατηρώντας την επαφή τους με την καθημερινότητα της πόλης και των κατοίκων της. Όμως, όπως δείχνει και η πρόσφατη έρευνα της MARC για λογαριασμό της Uber, η μετάβαση στη νέα εποχή έχει ήδη ξεκινήσει: οι παραδοσιακές πιάτσες υποχωρούν και τη θέση τους παίρνουν οι εφαρμογές, το car sharing και οι προσωποποιημένες υπηρεσίες.
Στην Αττική κυκλοφορούν 13.768 ταξί, αριθμός που συντηρεί ένα δίκτυο εξυπηρέτησης με δύο πρόσωπα. Από τη μία πλευρά, βρίσκονται οι οδηγοί της «παλιάς σχολής», που επιμένουν στις κλασικές πιάτσες και το «σήκωμα χεριού» στο πεζοδρόμιο. Από την άλλη, υπάρχει η νεότερη γενιά που εργάζεται αποκλειστικά μέσα από εφαρμογές, χωρίς σταθερό σημείο αναμονής. Όπως λένε οι ίδιοι οι οδηγοί, οι πλατφόρμες έχουν προσφέρει ασφάλεια, καλύτερη διαχείριση χρόνου και -σημαντικότερο- διαφάνεια.
Η έρευνα δείχνει συντριπτική αποδοχή των εφαρμογών: το 94% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι θέλει να καλεί ταξί μέσω app, ενώ το 93% επιθυμεί τη διεύρυνση αυτής της δυνατότητας σε όλη την επικράτεια. Εντυπωσιακό είναι και το 60% των κατοίκων Αθήνας και Θεσσαλονίκης που δηλώνουν ότι έχουν χρησιμοποιήσει τουλάχιστον μία φορά εφαρμογή όπως η Uber. Η ψηφιακή μετάβαση, δηλαδή, δεν είναι κάτι μελλοντικό, αλλά μια πραγματικότητα.
Πέρα από τα apps, η αγορά στρέφεται σε νέες μορφές αστικής μετακίνησης. Το car sharing προτείνει μια διαφορετική προσέγγιση: ενοικίαση ενός αυτοκινήτου για λίγες ώρες, με δυνατότητα παραλαβής και επιστροφής σε διαφορετικά σημεία. Ουσιαστικά, ένα υβρίδιο μεταξύ ταξί και ενοικίασης, που απευθύνεται κυρίως σε νεότερους και πιο ευέλικτους χρήστες. Αντίστοιχα, ένα πιο «ανοιχτό» μοντέλο, με δυνατότητα λειτουργίας και ιδιωτικών οχημάτων με οδηγό (όπως συμβαίνει ήδη σε αρκετές χώρες της ΕΕ), προτείνεται από το 79% των ερωτηθέντων, κυρίως για τουριστικές περιοχές.
Όλα αυτά συνθέτουν μια νέα εικόνα: το ταξί δεν είναι πια μόνο μετακίνηση, αλλά μια προσαρμοσμένη στις ανάγκες του πελάτη υπηρεσία. Από τη μεταφορά ηλικιωμένων που ζητούν να τους περιμένει το ταξί σε ένα ραντεβού, μέχρι την παραλαβή δεμάτων, οι οδηγοί περιγράφουν μια καθημερινότητα που έχει ξεφύγει από τη στερεοτυπική «κούρσα».
Το επάγγελμα, όμως, παραμένει απαιτητικό. Οι βάρδιες φτάνουν τις 12 ώρες, η καθιστική ζωή φθείρει, η επαφή με αγχωμένους, νευρικούς ή απλώς αδιάφορους επιβάτες κουράζει ψυχολογικά. Ειδικά οι γυναίκες οδηγοί περιγράφουν πρακτικές δυσκολίες, όπως η απουσία βασικών υποδομών – ακόμα και τουαλέτας – στη διάρκεια της νυχτερινής βάρδιας.
Η μετάβαση στη νέα εποχή φέρνει και ένα διαφορετικό προφίλ επιβάτη. Οι έφηβοι που πηγαίνουν φροντιστήριο, οι τουρίστες που μετακινούνται προς το αεροδρόμιο, οι εργαζόμενοι που προτιμούν το ταξί αντί για ένα δίκτυο δημόσιων συγκοινωνιών που δεν καλύπτει επαρκώς την πόλη. Και βέβαια, ο επιβάτης που επιλέγει το app γιατί ξέρει τι να περιμένει: καθαρό αυτοκίνητο, πληρωμή με POS, αξιολόγηση οδηγού.
Από την άλλη πλευρά, το επάγγελμα του ταξιτζή παραμένει καθρέφτης της κοινωνίας: από τους συνωμοσιολόγους του ραδιοφώνου μέχρι τους πολιτικούς αναλυτές και τους αυτόκλητους γόηδες της καμπίνας, οι χαρακτήρες που συναντάς μέσα σε ένα ταξί παραμένουν όσο αντιφατικοί είναι και οι ίδιοι οι επιβάτες.
Η ιστορική διαδρομή του επαγγέλματος στην Ελλάδα είναι μακρά – από τα ταξί με μανιβέλα του 1902 μέχρι την καθιέρωση του κίτρινου χρώματος το 1983 και την εμφάνιση των ραδιοταξί. Η «κίτρινη φυλή» έχει υπάρξει κομμάτι της ελληνικής καθημερινότητας, της λαϊκής κουλτούρας, του κινηματογράφου και της μουσικής. Αλλά πλέον καλείται να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της σε ένα περιβάλλον ψηφιακό, με ανταγωνισμό, αυξημένες προσδοκίες και σύγχρονες ανάγκες.
Η πρόκληση για τους επόμενους μήνες είναι διπλή: η ανανέωση του νομικού πλαισίου ώστε να δώσει χώρο σε καινοτόμες υπηρεσίες, και η στήριξη των επαγγελματιών στην προσαρμογή τους στο νέο ψηφιακό τοπίο. Διότι, όσο κι αν αλλάζουν τα μέσα, η ανάγκη για μετακίνηση παραμένει σταθερή – όπως και η προσδοκία για ασφάλεια, συνέπεια και αξιοπιστία.
