Από το 2026, κάθε μεταβίβαση μεταχειρισμένου αυτοκινήτου στην Ε.Ε. θα απαιτεί αποδεικτικό τεχνικής καταλληλότητας – αλλιώς το όχημα θα θεωρείται «τέλος κύκλου ζωής».
Ο τομέας των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων αλλάζει ριζικά. Σύμφωνα με νέο ευρωπαϊκό κανονισμό για τα οχήματα τέλους κύκλου ζωής (ELV – End-of-Life Vehicles), από το 2026 κάθε πώληση ή εξαγωγή επιβατικού ή ελαφρού επαγγελματικού αυτοκινήτου στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα απαιτεί υποχρεωτικά αποδεικτικό ότι το όχημα δεν αποτελεί «παλαιό αυτοκίνητο».
Ο όρος αφορά οχήματα με σοβαρές βλάβες που δεν μπορούν να επισκευαστούν ή χωρίς ισχύοντα αριθμό πλαισίου. Ο βασικός μηχανισμός επαλήθευσης θα περιλαμβάνει μία από τις εξής δύο επιλογές:
- Έγκυρη βεβαίωση τεχνικού ελέγχου (π.χ. ΚΤΕΟ)
- Έκθεση ανεξάρτητου εμπειρογνώμονα οχήματος
Χωρίς αυτόν τον αποδεικτικό φάκελο, οι αρμόδιες αρχές (ΚΤΕΟ, μεταβιβάσεις, τελωνεία) δεν θα επιτρέπουν τη μεταβίβαση ή εξαγωγή του αυτοκινήτου. Η μόνη εξαίρεση αφορά ιδιωτικές συναλλαγές εκτός διαδικτυακών πλατφορμών, εφόσον δεν πρόκειται για εμπορική δραστηριότητα.
Σημαντικό στοιχείο της νέας οδηγίας είναι ότι οι επαγγελματίες έμποροι και ψηφιακές πλατφόρμες θα υποχρεούνται να διατηρούν το αποδεικτικό για τουλάχιστον δύο χρόνια, για λόγους «ιχνηλάτησης».
Ένα όχημα χαρακτηρίζεται ως «τέλος κύκλου ζωής» όταν:
- έχει υποστεί σοβαρές και μη επισκευάσιμες ζημιές (π.χ. στο πλαίσιο ή στα φρένα),
- δεν έχει περάσει τεχνικό έλεγχο για πάνω από δύο χρόνια,
- έχει ακυρωμένο ή απροσδιόριστο αριθμό πλαισίου.
Αν έχει εκδοθεί πιστοποιητικό απόσυρσης ή ανακύκλωσης, η πώληση του οχήματος απαγορεύεται πλήρως.
Αν και το μέτρο αφορά αρχικά επιβατικά και ελαφρά επαγγελματικά, ο κανονισμός προβλέπει σταδιακή επέκταση και σε άλλες κατηγορίες: δίκυκλα, φορτηγά, λεωφορεία και εξειδικευμένα οχήματα, με χρονική υστέρηση και μελλοντικές ρυθμίσεις.
Εκτός από την υποχρεωτική τεχνική τεκμηρίωση, η ELV μεταρρύθμιση προβλέπει:
- Υποχρεωτικά ποσοστά ανακυκλωμένων υλικών στα νέα αυτοκίνητα: τουλάχιστον -15%- μετά από έξι χρόνια, -20%- μετά από οκτώ και -25%- μετά από δέκα χρόνια.
- Επέκταση της ευθύνης του κατασκευαστή ακόμη και για εγκαταλειμμένα ή παλιά μοντέλα.
- Ψηφιακός φάκελος οχήματος, με διαδρομή από την παραγωγή έως την ανακύκλωση.
- Υποχρεωτική αποσυναρμολόγηση κρίσιμων εξαρτημάτων (αερόσακοι, ECU, μπαταρίες, σπάνιες γαίες).
- Έλεγχοι εξαγωγών, με απαγόρευση εξόδου από την Ε.Ε. χωρίς τεχνικό πιστοποιητικό.
Ορισμένοι πολιτικοί και θεσμικοί φορείς αντιδρούν. Ο Υπουργός Μεταφορών της Βαυαρίας Christian Bernreiter (CSU) τόνισε ότι η υποχρέωση έκδοσης έκθεσης για κάθε πώληση σημαίνει επιπλέον κόστος και γραφειοκρατία χωρίς ουσιαστικό όφελος, ενώ εξέφρασε ανησυχίες για την ιδιοκτησία και την αξία των μεταχειρισμένων.
Αντιθέτως, ο γερμανικός οργανισμός TÜV υποστηρίζει τη μεταρρύθμιση, εστιάζοντας στην ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας και της ασφάλειας, με προϋπόθεση ότι τα τεχνικά μέτρα (όπως ο ψηφιακός φάκελος) θα διασφαλίζουν λειτουργικότητα και ακρίβεια.
Ο σύνδεσμος ανακύκλωσης στην Γερμανία σημειώνει ότι ο υποχρεωτικός αποχαρακτηρισμός των παλιών οχημάτων με αναφορά ανακύκλωσης θα μειώσει σημαντικά τις παράνομες εξαγωγές και θα ενισχύσει τη διαφάνεια στην αγορά.
Η νέα κανονιστική πράξη θα αντικαταστήσει δύο προηγούμενες ευρωπαϊκές οδηγίες και, σε αντίθεση με αυτές, θα ισχύει άμεσα σε όλα τα κράτη-μέλη χωρίς εθνική εναρμόνιση. Η εφαρμογή της αναμένεται από το 2026, με μεταβατικά στάδια ανάλογα με την κατηγορία και το μέτρο.
