Η Κίνα μετασχηματίζει τον τομέα των μεταφορών με ρυθμούς που ξεπερνούν κάθε πρόβλεψη, οδηγώντας την παγκόσμια αγορά φορτηγών στην εποχή της ηλεκτροκίνησης.
Η Κίνα εγκαταλείπει το πετρέλαιο στον τομέα των βαρέων οχημάτων ταχύτερα από κάθε άλλη χώρα, επιταχύνοντας τον ρυθμό μετάβασης σε ηλεκτρικά φορτηγά με τέτοια ένταση που επηρεάζει ολόκληρο τον παγκόσμιο ενεργειακό και βιομηχανικό χάρτη. Μέσα στο 2026, αναμένεται το 60% των νέων ταξινομήσεων βαρέων φορτηγών να αφορά αποκλειστικά ηλεκτρικά μοντέλα, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις.
Μόλις πριν λίγα χρόνια, η αγορά φορτηγών στην Κίνα κυριαρχούνταν από ντιζελοκίνητα οχήματα. Πλέον, αυτή η εικόνα αλλάζει ραγδαία. Το πρώτο εξάμηνο του 2025, σχεδόν το ένα τέταρτο των νέων βαρέων φορτηγών ήταν ηλεκτρικά – διπλάσιο ποσοστό από το προηγούμενο έτος. Αυτό έχει ήδη άμεσο αντίκτυπο στην κατανάλωση καυσίμων: η ζήτηση για πετρέλαιο τον Ιούνιο του 2025 μειώθηκε κατά 11% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2024.
Οι λόγοι δεν είναι μόνο περιβαλλοντικοί. Οι Κινέζοι μεταφορείς λειτουργούν με κριτήριο το οικονομικό συμφέρον: παρά την υψηλότερη τιμή αγοράς, τα ηλεκτρικά φορτηγά έχουν χαμηλότερο λειτουργικό κόστος λόγω της φθηνότερης ενέργειας, της υψηλότερης απόδοσης και της μειωμένης συντήρησης. Μελέτες δείχνουν ότι το συνολικό κόστος χρήσης μπορεί να είναι από 10 έως και 26% χαμηλότερο. Αντίστοιχα, η απαλλαγή από διόδια για ηλεκτρικά φορτηγά –που παρατείνεται και στην Ευρώπη– ενισχύει την οικονομική τους βιωσιμότητα.
Ταυτόχρονα, η Κίνα επενδύει σε υποδομές με ρυθμούς που δεν συναντώνται αλλού. Κατά μήκος των βασικών εμπορευματικών αξόνων αναπτύσσονται ταχείας φόρτισης σταθμοί ειδικά σχεδιασμένοι για φορτηγά, ενώ το σύστημα αντικατάστασης μπαταριών που έχει εξελίξει η CATL επεκτείνεται, καλύπτοντας σχεδόν το σύνολο του αυτοκινητοδρόμου δικτύου. Έτσι, τα ηλεκτρικά φορτηγά μπορούν να επαναφορτίζονται ή να αλλάζουν μπαταρίες κατά τη διάρκεια των υποχρεωτικών στάσεων οδήγησης, περιορίζοντας στο ελάχιστο τον χαμένο χρόνο.
Η κρατική στήριξη είναι καθοριστική. Από το 2024, επιδοτείται η απόσυρση παλιών ντιζελοκίνητων φορτηγών με σημαντικά κίνητρα για αγορά ηλεκτρικών. Παράλληλα, οι επικείμενοι αυστηρότεροι κανονισμοί εκπομπών καθιστούν τις νέες προδιαγραφές σχεδόν απαγορευτικές για όσους παραμένουν αποκλειστικά σε κινητήρες εσωτερικής καύσης.
Το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), που κάποτε φαινόταν ως ενδιάμεση λύση, χάνει συνεχώς έδαφος. Οι πωλήσεις LNG φορτηγών κορυφώθηκαν το 2023 και από τότε μειώνονται, ενώ αυξάνονται οι αμφιβολίες για τα πραγματικά οφέλη του στη μείωση των εκπομπών, εξαιτίας των διαρροών μεθανίου.
Η Κίνα, εκτός από την εγχώρια μετάβαση, εντείνει και την εξαγωγική της δραστηριότητα. Οι αποστολές βαρέων φορτηγών –πολλά εκ των οποίων ηλεκτρικά– προς τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και τη Λατινική Αμερική αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό άνω του 70% μεταξύ 2021 και 2023. Η BYD ήδη κατασκευάζει εργοστάσιο στην Ουγγαρία, προκειμένου να προσεγγίσει την ευρωπαϊκή αγορά με μεγαλύτερη ευελιξία απέναντι στους κανονισμούς για τις εκπομπές CO₂.
Την ίδια στιγμή, οι ευρωπαϊκές εταιρείες βρίσκονται σε φάση πιλοτικών προγραμμάτων και περιορισμένης παραγωγής. Σύμφωνα με τη McKinsey, το κόστος αγοράς ενός φορτηγού μηδενικών εκπομπών θα πρέπει να μειωθεί σχεδόν στο μισό για να μπορεί να ανταγωνιστεί πραγματικά τα ντιζελοκίνητα. Ωστόσο, η Κίνα, αξιοποιώντας τη δική της παραγωγή σε μπαταρίες, κινητήρες και ηλεκτρονικά, αποκτά πλεονέκτημα κόστους και ταχύτητας, ασκώντας πίεση στους παραδοσιακούς κατασκευαστές.
Η μετάβαση στον εξηλεκτρισμό των μεταφορών δεν είναι πλέον μελλοντικό σενάριο. Είναι ήδη σε εξέλιξη και με πρωτοστάτη την Κίνα, οι παγκόσμιες ισορροπίες στον τομέα των φορτηγών αλλάζουν ταχύτατα. Ευρώπη και ΗΠΑ βρίσκονται σε σταυροδρόμι, καθώς ο ανταγωνισμός από την Ανατολή δείχνει έτοιμος να κυριαρχήσει όχι μόνο στις πωλήσεις, αλλά και στη διαμόρφωση των όρων της αγοράς.
