Εφαρμογές πλοήγησης με «ζωντανές» πληροφορίες από τους ίδιους τους χρήστες μετατρέπονται σε ανεπίσημο δίκτυο ενημέρωσης για μπλόκα, ραντάρ και ελέγχους της Τροχαίας, με όλο και περισσότερους οδηγούς να τις χρησιμοποιούν για να αποφεύγουν τις κυρώσεις.
Ο χάρτης δεν είναι πια απλά ένα εργαλείο προσανατολισμού. Εφαρμογές όπως το Waze, που ανήκει στην Google, βασίζονται στις αναφορές των χρηστών για να δημιουργήσουν ένα διαδραστικό σύστημα πλοήγησης που εξελίσσεται σε πραγματικό χρόνο. Κάθε οδηγός που χρησιμοποιεί την εφαρμογή μπορεί να δηλώσει σε ποιο σημείο έχει δει περιπολικό, αλκοτέστ, ραντάρ ή άλλη μορφή ελέγχου της Τροχαίας.
Η πληροφορία γίνεται άμεσα διαθέσιμη στους υπόλοιπους χρήστες που περνούν από το ίδιο σημείο. Το αποτέλεσμα είναι ένα δυναμικό δίκτυο πληροφόρησης, το οποίο –αν και χρήσιμο για την αποφυγή μποτιλιαρισμάτων ή καθυστερήσεων– αξιοποιείται από αρκετούς και για να παρακάμπτουν τους ελέγχους των Αρχών. Ειδικά σε περιοχές με συχνούς ελέγχους, όπως η Αττική, η Θεσσαλονίκη και μεγάλες οδικές αρτηρίες της επαρχίας, η λειτουργία αυτή έχει αρχίσει να προκαλεί προβληματισμό.
Οι δυνατότητες του Waze δεν περιορίζονται μόνο στην ειδοποίηση για τροχονομικούς ελέγχους. Οι χρήστες μπορούν να αναφέρουν ατυχήματα, σταθμευμένα οχήματα που εμποδίζουν την κυκλοφορία, οδικά έργα ή άλλα εμπόδια. Όλα αυτά συνθέτουν έναν live χάρτη, βασισμένο στις εμπειρίες όσων βρίσκονται αυτή τη στιγμή στον δρόμο.
Όμως η λειτουργία ειδοποίησης για μπλόκα έχει μετατραπεί για πολλούς σε «όπλο» αποφυγής προστίμων ή και αφαίρεσης διπλωμάτων. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που οδηγούν υπό την επήρεια αλκοόλ ή με παραβατική συμπεριφορά, παραβιάζοντας τα όρια ταχύτητας, και χρησιμοποιούν το Waze ή αντίστοιχες εφαρμογές για να κινούνται με μεγαλύτερη ασφάλεια… για τους ίδιους, αλλά όχι απαραίτητα για τους άλλους χρήστες του δρόμου.
Η Ελληνική Αστυνομία είχε στο παρελθόν εκφράσει τη δυσαρέσκειά της για τέτοιες λειτουργίες. Τον Ιούνιο του 2025, η Κυβέρνηση ζήτησε από την Google να απενεργοποιήσει τη δυνατότητα αναφοράς τροχονομικών ελέγχων, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Η εταιρεία υπερασπίζεται το δικαίωμα πληροφόρησης των χρηστών, εφόσον οι πληροφορίες αυτές προέρχονται από τους ίδιους και δεν παραβιάζουν τους όρους χρήσης.
Στην πράξη, το φαινόμενο αυτό ενισχύεται καθημερινά. Οι οδηγοί που χρησιμοποιούν το Waze μπορούν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα να δουν πού βρίσκονται μπλόκα, να επιλέξουν εναλλακτικές διαδρομές και να αποφύγουν ενδεχόμενο έλεγχο.
Το φαινόμενο συμπληρώνεται από ψηφιακές κοινότητες στο Viber, το Telegram ή ακόμη και σε κλειστά group στο Facebook, όπου κυκλοφορούν φωτογραφίες περιπολικών, ακριβείς τοποθεσίες με «πινέζες» σε χάρτες και ηχητικά μηνύματα από άλλους χρήστες που ενημερώνουν άμεσα για το τι συμβαίνει στον δρόμο.
Είναι γεγονός πως τέτοιου είδους τεχνολογίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν και θετικά. Μια εφαρμογή όπως το Waze μπορεί να προειδοποιήσει για ατύχημα ή φραγμένο δρόμο και να προστατεύσει έναν οδηγό από το να εμπλακεί σε μια επικίνδυνη κατάσταση. Όμως όταν το εργαλείο αυτό χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για να αποφευχθούν έλεγχοι νομιμότητας, τίθεται το ερώτημα κατά πόσο εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.
Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο σύνθετη από τη στιγμή που δεν υπάρχει ξεκάθαρη νομική πρόβλεψη για τη χρήση τέτοιων εφαρμογών. Παρότι η Ελληνική Δικαιοσύνη έχει κινηθεί κατά περιπτώσεων μεμονωμένων χρηστών ή διαχειριστών ομάδων που διευκολύνουν την αποφυγή αστυνομικών ελέγχων, δεν έχει τεθεί ακόμη ένα συνολικό πλαίσιο για τον τρόπο λειτουργίας τέτοιων τεχνολογιών.
O τελικός ρόλος του χρήστη είναι κρίσιμος. Η επιλογή για το αν θα αναφέρει ένα μπλόκο ως μέτρο προστασίας της κυκλοφορίας ή για να ειδοποιήσει παραβάτες. Το ερώτημα που παραμένει είναι αν τέτοιες εφαρμογές τελικά λειτουργούν προς όφελος της οδικής ασφάλειας ή διευκολύνουν την ατιμωρησία. Εσείς, τι λέτε;
