Πως ορίζονται τα όρια ταχύτητας στους δρόμους; Για ποιο λόγο διαφέρουν από χώρα σε χώρα; Γιατί τα αυτοκίνητα έχουν πολύ υψηλές τελικές ταχύτητες; Τι θα αλλάξει μέσα στα επόμενα χρόνια;
«Μπαμπά, αφού στους αυτοκινητόδρομους υπάρχουν όρια ταχύτητας, γιατί οι εταιρίες φτιάχνουν αυτοκίνητα που πιάνουν πάνω από 200;». Παιδική η ερώτηση. Στην κυριολεξία. Ωστόσο, ένας αφελής θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως από την στιγμή που ένα αυτοκίνητο έχει υψηλότερη ταχύτητα από οποιοδήποτε όριο (ταχύτητας) που υπάρχει, αυτόματα δίνει το δικαίωμα στον οδηγό να παρανομεί συνεχώς. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Έχετε σκεφτεί το λόγο που τα κοντέρ πάνε πολύ πάνω από τα όρια; Η απάντηση είναι σχετικά απλή και έχει δύο λέξεις: ατομική ελευθερία. Ένα δικαίωμα που στην αυτοκίνηση εξακολουθεί να υπάρχει πολύ πριν μπουν τα πρώτα όρια ταχύτητας.
Εύλογα, για λόγους ασφάλειας ισχύουν όρια ταχύτητας στους αυτοκινητοδρόμους που διαφέρουν σε κάθε μέρος του κόσμου. Στις ΗΠΑ τα όριο διαφέρουν ανά Πολιτεία (από 97 έως 121 χλμ./ώρα), στην Ιαπωνία είναι έως τα 100 χλμ./ώρα, στην Ελλάδα έως τα 130 χλμ./ώρα κ.α. Αν δε το γνωρίζετε ο μοναδικός αυτοκινητόδρομος στον κόσμο που στα 2/3 (κάπου στις 13.000 χιλιόμετρα) δεν έχει όριο ταχύτητας βρίσκεται στην Γερμανία και ονομάζεται Autobahn. Μάλιστα, αποτελεί πόλο έλξης για πολλούς Αμερικανούς που κλείνουν τουριστικά πακέτα για να απολαύσουν την ελευθερία της οδήγησης δίχως όρια ταχύτητας. Υπάρχουν πολλοί διάσημοι φανατικοί αυτής της εμπειρίας, όπως ο Tom Hanks.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια υπάρχουν έντονες αντιδράσεις σχετικά με την θέσπισης ορίου μέγιστης ταχύτητας στην Autobahn με την επίκληση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Μελέτες έδειξαν πως ένα όριο στα 130 χλμ./ώρα θα μειώσει περαιτέρω την εκπομπή ρύπων αφού οι οδηγοί δεν θα πιέζουν τα αυτοκίνητα τους για υψηλότερες ταχύτητες. Ακόμη και παγκόσμιος πρωταθλητής στην F1, Sebastian Vettel, είχε δηλώσει πρόσφατα σε συνέντευξή του ότι θα έβλεπε με καλό μάτι την εφαρμογή ορίων ταχύτητας.
Οι λόγοι, δεν είναι μόνο για να μειωθούν τα ατυχήματα, αλλά και για να περιοριστούν οι εκπομπές CO2, που υπολογίζονται σε πάνω από δύο εκατομμύρια τόνους ετησίως, όπως ο ίδιος είπε. Παρά ταύτα αυτές τις προτάσεις έρχονται κόντρα στην εγχώρια αυτοκινητοβιομηχανία αλλά και τις συνήθειες των Γερμανών οδηγών. Και όχι μόνο αφού μέχρι και τα ταξιδιωτικά πρακτορεία συμπεριλαμβάνουν την οδήγηση δίχως όρια ταχύτητας στα ατραξιόν μιας επίσκεψης στην Γερμανία.
Δεν θα πρέπει, όμως, ποτέ να ξεχνάμε πως η υπερβολική ταχύτητα είναι το βασικό αίτιο του μεγαλύτερου ποσοστού των τροχαίων και ειδικότερα σε αυτά που χάνουν καθημερινά την ζωή τους κάθε χρόνο χιλιάδες συνάνθρωποι μας στους δρόμους. Για αυτό το λόγο από αυτό το μήνα όλα τα νέα μοντέλα που θα παίρνουν έγκριση τύπου για να κυκλοφορήσουν στην ΕΕ θα έχουν υποχρεωτικά ένα περιοριστή ταχύτητας. Με άλλα λόγια τα νέα αυτοκίνητα που θα βγαίνουν από τις γραμμές παραγωγής θα εξοπλίζονται με έναν έξυπνο περιοριστή ταχύτητας που ονομάζεται ISA (Intelligent Speed Assistance).
Αυτός ο έξυπνος περιοριστής θα λειτουργεί διαφορετικά κα θα βάζει κόφτη ανάλογα με την περιοχή και τα όρια που κινείται το αυτοκίνητο. Για να γίνει κάτι τέτοιο θα υπάρχει ειδικό λογισμικό που θα λαμβάνει πληροφορίες για τα όρια ταχύτητας (π.χ. από την αναγνώριση των πινακίδων ή το navi), την θέση του αυτοκινήτου (μέσω του GPS ή της κάρτας eCall) και ανάλογα θα περιορίζει την μέγιστη ταχύτητα. Και επειδή υπάρχει πάντοτε το δικαίωμα της επιλογής της ατομικής ελευθερίας και της υπευθυνότητας κάθε πολίτη, θα υπάρχει η δυνατότητα επιλογής απενεργοποίησης του ISA. Αλλά κανείς δεν ξέρει αν κάποια στιγμή στο μέλλον θα σταματήσει να υπάρχει η επιλογή «off».
Πάντως, ακόμη και αν δεν γίνει κάτι τέτοιο οι ίδιοι οι κατασκευαστές έχουν αρχίσει να μειώνουν τις τελικές ταχύτητες των αυτοκινήτων τους. Ήδη η Volvo διαθέτει τα νέα της αυτοκίνητα με μέγιστη τελική ταχύτητα στα 180 χλμ./ώρα. Η εταιρία ισχυρίζεται πως το πρόβλημα με την υπερβολική ταχύτητα είναι πως ακόμη και τα πιο προηγμένα συστήματα ασφάλειας δεν είναι ικανά για να αποφευχθούν σοβαροί τραυματισμοί και θάνατοι σε περίπτωση ατυχήματος. Την ίδια οδό ακολουθούν και οι Renault – Dacia. Όρια ταχύτητας δεν υπάρχουν μόνο στους αυτοκινητοδρόμους.
Πριν από μερικούς μήνες οι δημοτικές αρχές του Παρισιού αποφάσισαν να εφαρμόσουν ως όριο ταχύτητας τα 30 χλμ./ώρα σε όλη την πόλη. Στόχος να μειωθούν τα ατυχήματα, η ηχορύπανση και να μειωθούν οι ρύποι ώστε να καθαρίσει ο αέρας της πόλης. Ωστόσο, υπάρχουν φορές που η μείωση των ορίων ταχύτητας μπορεί να προκύψει από την ανάγκα για την μείωση της κατανάλωσης καυσίμων, όπως αναφέρεται σε σχετική πρόταση της ΕΕ ελέω του πολέμου που υπάρχει μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Μία εκτίμηση έδειξε πως μία μείωση ορίων ταχύτητας στους αυτοκινητόδρομους τουλάχιστον κατά 10 χλμ./ώρα αντιστοιχεί με 430.000 βαρέλια λιγότερα, ενώ οι Κυριακές χωρίς αυτοκίνητα στις πόλεις αναλογούν σε 380.000 βαρέλια λιγότερα, ημερησίως.
Κάποιοι θα σκεφτούν πως το όλο κίνημα της μείωσης των ορίων ταχύτητας αποτελεί και μια καλή κίνηση μάρκετινγκ σε εταιρικές ή προεκλογικές αντζέντες ευαισθητοποιώντας το καταναλωτικό κοινό. Πέρα όμως από οποιοδήποτε κίνητρο γύρω από την ασφάλεια, το περιβάλλον και το μάρκετινγκ, υπάρχει και η ηλεκτροκίνηση. Κάτι που ίσως να γνωρίζετε παίζοντας από παιδιά με ηλεκτρικά αυτοκινητάκια είναι πως όσο πατάς το «γκάζι» τόσο πιο γρήγορα αδειάζουν οι μπαταρίες.
Το ίδιο ισχύει και για τα επιβατικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα, δηλ. όσο κινούνται με υψηλή ταχύτητα τόσο μεγαλύτερη είναι η κατανάλωση ενέργειας. Έτσι, πρακτικά βολεύει η υιοθέτηση χαμηλών ορίων ταχύτητας στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα τόσο για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας, όσο και για λόγους ασφάλειας. Μελέτες έχουν δείξει πως οι οδηγοί δυσκολεύονται να αναγνωρίζουν τα υψηλά επίπεδα ταχύτητας με τα οποία κινούνται πίσω από το τιμόνι ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου, αφού δεν υπάρχουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός συμβατικού όπως ο ήχος του κινητήρα ή οι αλλαγές των ταχυτήτων.
Τελικά, χρειάζονται ή όχι τα όρια ταχύτητας; Δεν απαιτείται καμία επιστημονική τεκμηρίωση για να επιβεβαιωθεί η αναγκαιότητα τους. Ωστόσο, αυτό που απαιτείται για να γίνουν οι δρόμοι ασφαλέστεροι και να μην χάνονται ζωές απαραίτητη προϋπόθεση δεν είναι μόνο τα αυστηρότερα όρια ταχύτητας. Είναι η οδηγική παιδεία και η υπευθυνότητα σε μία διαδικασία που ο καθείς την αντιμετωπίζει με διαφορετικό τρόπο. Για κάποιους η οδήγηση είναι απλώς μια αναγκαία βαρετή διαδικασία μετακίνησης, για άλλους μια απολαυστική εμπειρία που σπάει την ρουτίνα. Σε όποια και κατηγορία και αν ανήκει κανείς απαιτείται να γνωρίζει τις οδηγικές του ικανότητες και να έχει σεβασμό στα όρια ταχύτητας.
Πηγή: Περιοδικό Κ – Καθημερινής
