Ένα όχημα εκτός δρόμου που σέβεται τον εαυτό του οφείλει τουλάχιστον να διαθέτει ένα αποτελεσματικό σύστημα τετρακίνησης. Να υπάρχει ικανοποιητική απόσταση του αμαξώματος από το έδαφος, να έχει μικρούς προβόλους και να είναι σκληροτράχηλο και ανθεκτικό. Ωστόσο, οι off-road διαδρομές δεν προϋποθέτουν μόνο ένα αξιόλογο 4×4 αλλά και συγκεκριμένες οδηγικές γνώσεις. Ας δούμε μερικές από αυτές…
ΤΑ ΕΛΑΣΤΙΚΑ
Είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες στο off-road. O σωστός τύπος και η κατάσταση των ελαστικών μπορεί να επιτρέψει σε ένα ταπεινό SUV να σκαρφαλώσει σε βουνά και λαγκάδια. Όσο ικανό και αν είναι ένα σύστημα τετρακίνησης χωρίς τα κατάλληλα ελαστικά δεν θα φτάσει και πολύ μακριά από την άσφαλτο.
Για απλές βόλτες στον χωματόδρομο συστήνονται τα «κανονικά» ελαστικά, για κάτι παραπάνω στο χώμα υπάρχουν τα intermediate ελαστικά. Προσοχή στο βάθος των αυλακώσεων, όσο μεγαλύτερα τόσο περισσότερος και ο θόρυβος. Για σκληρό off-road τα «τρακτερωτά» ελαστικά είναι μονόδρομος.
ΣΤΗΝ ΑΝΑΒΑΣΗ
Δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή κατά την εκκίνηση για να μην ταλαιπωρήσουμε τον συμπλέκτη. Επιλέγουμε την 1η σχέση και ανηφορίζουμε με σταθερό γκάζι. Αν η κλίση είναι μεγάλη και για οποιοδήποτε λόγο σταματήσουμε υπάρχει μεγάλος κίνδυνος το όχημα μας να κολλήσει ή ακόμη χειρότερα να γλιστρά προς τα πίσω λόγω του βάρους του. Κρατήστε ίσια το τιμόνι, αφήστε σιγά σιγά το αυτοκίνητο να τσουλήσει προς τα πίσω πατώντας στις ροδιές του και ξαναπροσπαθήστε με μεγαλύτερη φόρα. Φτάνοντας στην κορυφή τραβήξετε το πόδι σας από το γκάζι… εκτός και αν θέλετε να κάνετε ένα θεαματικό άλμα!
SOS: Είτε ανηφορίζετε είτε κατηφορίζετε ποτέ μην κινηθείτε διαγώνια αλλά κάθετα ως προς την κλίση του εδάφους. Στην περίπτωση που ξεφύγετε από την κανονική πορεία το αυτοκίνητο θα αρχίσει να γλιστρά με το πλάι και για να αποφύγετε δυσάρεστες συνέπειες (μέχρι και ανατροπή) απαιτούνται ιδιαίτερα προσεκτικοί χειρισμοί.
Σε δρόμους με πλευρική κλίση μόνο η εμπειρία μπορεί εγγυηθεί για το πόσο θα γείρει το αυτοκίνητο με ασφάλεια, χωρίς δηλαδή να ανατραπεί. Εννοείται βέβαια πως όσο πιο κοντά στο έδαφος βρίσκεται το κέντρο βάρους του αυτοκινήτου τόσο πιο καλά.
Το αυξημένο ύψος του αμαξώματος, η μεγάλη διαδρομή της ανάρτησης, τα ξεφουσκωμένα ελαστικά και η απότομη μετατόπιση επηρεάζουν αρνητικά τα περάσματα υπό κλίση. Όπως και να ΄χει δεν υπάρχει κανένας λόγος να δοκιμάσετε τα όρια ή την τύχη σας.
ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΒΑΣΗ
Εδώ τα πράγματα είναι λιγάκι πιο δύσκολα. Στα SUV με «απλό» κιβώτιο κατεβαίνουμε με «κουμπωμένη» 1η και ελέγχουμε την κατάβαση με σανιδωμένο το πεντάλ του φρένου ώστε να μπει το ABS. Κρατήστε ίσια το τιμόνι διότι η παραμικρή λοξοδρόμηση μπορεί να κάνει το αυτοκίνητο να γλιστρά ανεξέλεγκτα και στην συνέχεια να τουμπάρει!
Στην περίπτωση που υπάρχει «κοντό» επιλέγουμε την 1η σχέση στο κιβώτιο και χωρίς να πατούμε το φρένο το αυτοκίνητο κόβει μόνο του ταχύτητα. Τα αυτόματα κιβώτια μπορεί να βολεύουν στην ανηφόρα αλλά στην κατηφόρα προτιμούμε τα μηχανικά που «φρενάρουν» τον κινητήρα. Βέβαια τα σύγχρονα SUV έχουν τα ηλεκτρονικά συστήματα ελεγχόμενης κατάβασης, τα οποία πραγματικά δουλεύουν αποτελεσματικά.
ΓΩΝΙΕΣ ΔΙΑΦΥΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ
Όσο καλό σύστημα τετρακίνησης και αν έχει ένα αυτοκίνητο, η απόσταση του αμαξώματος από το έδαφος, το μήκος των προβόλων (τα άκρα του αυτοκινήτου) και το μεταξόνιο είναι αυτά που αυξάνουν ή περιορίζουν τις off-road δυνατότητες. Για παράδειγμα, αν ένα 4×4 έχει μεγάλα σε μήκος «άκρα» δυσκολεύεται η πρόσβαση ή η διαφυγή από μια πλαγιά. Αντίθετα, οι μεγάλες γωνίες πρόσβασης/διαφυγής επιτρέπουν την πρόσβαση σε ιδιαίτερα δύσβατα μέρη.
Τα μικρά σε μέγεθος τζιπ είναι πιο ευέλικτα σε αντίθεση με αυτά που διαθέτουν μεγαλύτερο μεταξόνιο και βρίσκουν πιο εύκολα στο έδαφος. Σε έδαφος με μεγάλες ανωμαλίες το σήκωμα του τροχού είναι συνηθισμένο φαινόμενο.
Ακόμα και αν το σύστημα τετρακίνησης είναι κλειδωμένο, ακόμα και αν υπάρχει μπλοκέ διαφορικό υπάρχει περίπτωση το όχημα να μένει ακίνητο ενώ σπινάρει ο τροχός στον αέρα. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει με κάθε τρόπο να αυξήσουμε το βάρος πάνω από τον τροχό που κρέμεται ώστε η ρόδα να «καθίσει» για να βρει πρόσφυση.
Η ΑΜΜΟΣ
Είναι μία από τις μεγαλύτερες παγίδες για αυτό θα είναι καλό να την αποφεύγετε. Ποτέ μην φρενάρετε απότομα στην άμμο διότι το μόνο που θα καταφέρετε είναι να δημιουργήσετε ένα μεγάλο λάκκο ικανό να σας κολλήσει. Στην παραλία είναι προτιμότερο να κινείστε εκεί που απλώνει το κύμα καθώς η βρεγμένη άμμος έχει «κάτσει» από το νερό.
Το ξεφούσκωμα των ελαστικών μειώνει τις πιθανότητες να κολλήσετε, ενώ το σπινάρισμα απαγορεύεται δια ροπάλου. Αν τα πράγματα σκουρύνουν βάλτε όπισθεν και κινηθείτε στις ροδιές που χαράξατε πριν. Απαλές κινήσεις αλλιώς κολλήσατε.
Αν κολλήσετε τότε μην ζορίζετε τον συμπλέκτη διότι το μόνο που θα καταφέρετε είναι να τον υπερθερμάνετε και να τον «κάψετε». Είναι προτιμότερο να ζητήσετε βοήθεια και να σκάψετε μπροστά ή πίσω από τους τροχούς τοποθετώντας στέρεα αντικείμενα.
ΣΤΟ ΝΕΡΟ
Εδώ οι λανθασμένες εκτιμήσεις (ελέγξετε το νερόλακκο με ένα ξύλο ή πετώντας μία πέτρα) δεν συγχωρούνται. Στα ποτάμια, το ισχυρό ρεύμα σε συνδυασμό με την άνωση του νερού μπορούν να παρασύρουν το αυτοκίνητο, για αυτό ελέγξτε το βάθος πριν προχωρήσετε.
Σε καμία περίπτωση δεν σβήνουμε το κινητήρα ενώ βρισκόμαστε στο νερό καθώς αν τον ξαναβάλουμε μπροστά λόγω της αναρρόφησης θα περάσει νερό από την εξάτμιση στους κυλίνδρους. Αφού βγείτε από το νερό, κινηθείτε πιέζοντας ελαφρά το πεντάλ του φρένου ώστε να καθαρίσουν και να στεγνώσουν οι δισκόπλακες ή τα ταμπούρα. Σε λιμνώδης περιοχές αν σταματήσετε την βάψατε, αφού το πιο πιθανό είναι να κολλήσετε στο βούρκο.
ΣΤΟ ΧΙΟΝΙ
Ιδανικό είναι το αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων. Στην αντίθετη περίπτωση ξεκινούμε ομαλά με 2η σχέση και αν κινούμαστε σε πατημένο δρόμο ακολουθούμε τις ροδιές (στο φρέσκο χιόνι, προσοχή αν είναι παγωμένα). Το νου σας στο παχύ χιόνι καθώς υπάρχει περίπτωση αυτό να μαζεύεται κάτω από το αμάξωμα, να το ανασηκώσει και οι τροχοί να χάσουν την πρόσφυση τους. Τότε, για να ξεκολλήσει το αμάξι θα πρέπει να σκάψετε και θα διαπιστώσετε πως το παγωμένο χιόνι είναι ακόμη χειρότερο και από το χώμα.
Απαραίτητη είναι η παρουσία του σωστού τύπου ελαστικού (τα καλοκαιρινά κοκαλώνουν γρήγορα, συνιστώνται τα all weather, τα χειμερινά είναι ότι πρέπει) και αν χρειαστεί των χιοναλυσίδων. Προσοχή στα γλιστρήματα. Δείτε εδώ tips για κανονική οδήγηση στην κακοκαιρία.
ΚΙΒΩΤΙΑ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ
Αρκετοί δεν συμπαθούν τις αυτόματες αλλαγές των ταχυτήτων. Ωστόσο, στις εκτός δρόμου διαδρομές η λειτουργία τους είναι ιδιαίτερα χρήσιμη. Καταρχήν επιτρέπουν την ομαλή εκκίνηση σε λάσπη ή χιόνι χωρίς χαζοσπιναρίσματα που αυξάνουν την πιθανότητα να κολλήσει το όχημα. Ένα ακόμα πλεονέκτημα τους έχει να κάνει με την αναρρίχηση σε βράχια ή την κίνηση σε άμμο όπου στα μηχανικά κιβώτια ο συμπλέκτης –ανάλογα με την χρήση- υπερθερμαίνεται και φθείρεται πρόωρα. Τα αυτόματα κιβώτια ζεσταίνονται πιο δύσκολα ενώ δεν υπάρχει το κλασικό πρόβλημα με τον δίσκο αφού στην θέση του υπάρχει υδραυλικός μετατροπέας ροπής.
ΚΙΤ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ
Αν δεν έχετε σκοπό να κάνετε μια απλή βόλτα στο δάσος και έχετε άγριες διαθέσεις τότε τα πράγματα αλλάζουν. Από πριν θα πρέπει να ελέγξετε την κατάσταση του αυτοκινήτου (ελαστικά, υγρό καθαρισμού παρμπρίζ, ρεζέρβα κ.α.), να ενημερωθείτε για την περιοχή όπου θα κινηθείτε, να εφοδιαστείτε με διάφορα απαραίτητα (νερό, φαρμακείο, εργαλεία, χάρτες κ.α.) και να γνωρίζετε τα προγνωστικά για τον καιρό. Και για να μην αφήνετε τίποτα στην τύχη μην ξεχάσετε να φουλάρετε με καύσιμο!
Τα παλιότερα χρόνια το να αποφασίσει κάποιος να πάρει τα βουνά δεν προϋπόθετε μόνο ένα καλό τετρακίνητο όχημα αλλά και τόλμη. Σήμερα, η τεχνολογία κάνει τα πράγματα πιο ασφαλή καθώς δύσκολα μπορεί να χαθεί κανείς όταν έχει μαζί του ένα κινητό τηλέφωνο ή μια συσκευή GPS. Στην πρώτη περίπτωση θα πρέπει να ελέγξουμε από πριν σε ποιες περιοχές έχει σήμα το κινητό μας τηλέφωνο. Στην αγορά υπάρχουν αξιόπιστοι ψηφιακοί χάρτες για συσκευές GPS για να μην χάνετε τον μπούσουλα.
SURVIVOR-TIPS
- Στις μακρινές off-road διαδρομές καλό είναι να συνοδεύεστε από ακόμα ένα τετρακίνητο όχημα.
- Μην βιάζεστε. Κινούμαστε πάντα με αργό ρυθμό έχοντας το νου μας για κοφτερές πέτρες ή βράχια που μπορεί να σκίσουν τα ελαστικά.
- Πριν περάσουμε από νερό ελέγχουμε την στάθμη του με ένα κλαδί ή πετώντας μια πέτρα.
- Μην βαριέστε να κατεβαίνετε από το αυτοκίνητο προκειμένου να ελέγξετε το έδαφος εμπρός από το αυτοκίνητο αν δεν έχετε περάσει ξανά από εκεί.
- Να είστε μαλακοί στο πάτημα του συμπλέκτη ώστε αυτός να μην υπερθερμανθεί και πατινάρει. Αν γίνει κάτι τέτοιο περιμένετε μέχρι να κρυώσει.
- O γρύλος δεν χρησιμεύει μόνο για να αλλάζουμε ελαστικά αλλά και για να σηκώσουμε το αυτοκίνητο στην περίπτωση που χρειαστεί να σκάψουμε.
- Προσοχή στις αιχμηρές πέτρες εκτός και αν έχετε όρεξη για να αλλάξετε λάστιχο. Να θυμάστε πάντα πως υπάρχει μόνο μια ρεζέρβα για να μην βρεθείτε προ εκπλήξεως.
- Off-roader δεν γεννιέσαι, γίνεσαι. Οι οδηγίες και οι συμβουλές μπορεί να αποτελούν μια καλή αρχή αλλά τίποτα δεν αντικαθιστά την εμπειρία που σταδιακά αποκτά κάποιος.
- Ο κανόνας λέει πως όσο πιο ξανθιά είναι η άμμος τόσο πιο επικίνδυνη είναι.
- Αν ένα ποτάμι δείχνει ήρεμο τότε το βάθος του είναι μεγάλο. Διασχίστε το σε σημεία όπου αφρίζει, όπου δηλαδή περνά το νερό πάνω από πέτρες.
- Μετά από μια off road διαδρομή ελέγξετε την πίεση των ελαστικών αφού συνήθως χάνουν αέρα λόγω της ταλαιπωρίας.
- Προσοχή στα φρένα, αν δεν υπάρχει ABS. Στην λάσπη, το χιόνι ή στο γρασίδι, ένας μπλοκαρισμένος τροχός γλιστρά πιο πολύ από ένα που περιστρέφεται.
- Καλό off-road, σημαίνει να γνωρίζεις πότε να κάνεις πίσω, πότε να προσπαθήσεις ξανά και πότε να αναζητήσεις άλλο δρόμο.
- Στην λάσπη ξεφουσκώνουμε ελαφρώς τα ελαστικά ώστε να γίνουν πιο μαλακά και να ξεστομώνουν πιο εύκολα.
- Μετά από κάθε διαδρομή φροντίστε να απομακρύνετε τυχόν χαλίκια που έχουν σκαλώσει γιατί στην άσφαλτο υπάρχει η πιθανότητα να χαράξουν το ελαστικό.
- Κρατάτε το τιμόνι με τον αντίχειρα να ακουμπά πάνω στη στεφάνη. Ένα νεροφάγωμα ή μια κοτρόνα μπορεί να γυρίσει απότομα το τιμόνι και να τραυματίσει τα δάχτυλα σας.
- Φροντίστε η θέση οδήγησης να είναι άνετη αλλά όχι να οδηγείτε «ξαπλωτοί», να φοράτε πάντα ζώνη ασφαλείας και τα παράθυρα να είναι πάντα ανεβασμένα για να μην τραυματιστείτε από κλαδιά ή από οτιδήποτε άλλο σε περίπτωση ανατροπής. Στο πέρασμα από νερό κάντε ακριβώς το αντίθετο ώστε να μπορείτε να διαφύγετε αν κάτι «στραβώσει» ενώ θυμηθείτε να κλείνετε το σύστημα εξαερισμού ή κλιματισμού.
- Πριν ξεκινήσετε το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να ελέγξετε είναι να έχετε τα απαραίτητα εργαλεία για αλλαγή σκασμένου ελαστικού. Καλό είναι να ρίξετε και μια ματιά στην ρεζέρβα σε περίπτωση που αυτή έχει χάσει αέρα.
- Η οδήγηση εκτός δρόμου απαιτεί υπομονή, μικρή ταχύτητα και προσεκτικές κινήσεις.
- Μην περιμένετε να κολλήσετε για να εμπλέξετε την τετρακίνηση.
- Μην στρίβετε το τιμόνι όταν το αυτοκίνητο είναι ακινητοποιημένο και οι τροχοί μπλοκαρισμένοι π.χ. ανάμεσα σε βράχια. Το μόνο που καταφέρνετε είναι να καταπονείτε το σύστημα διεύθυνσης ενώ αν είστε άτυχος θα καταλήξετε με σπασμένο ακρόμπαρο.
- Αν έχετε άγριες διαθέσεις θα πρέπει να εξοπλιστείτε με τα κατάλληλα εφόδια. Ιμάντας, γάντια, τσάπα και φακός λαμβάνονται ως δεδομένα ενώ αν υπάρχει και ηλεκτρικός εργάτης τα πράγματα είναι ακόμα πιο ασφαλή.
- Μια καλή μέθοδος για να ξεκολλήσετε είναι αυτή της τραμπάλας. Κάντε όσο σας παίρνει προς τα πίσω και αφήστε το αυτοκίνητο να αποκτήσει φόρα προς τα εμπρός. Εκείνη τη στιγμή πατήστε το γκάζι για να επιταχύνεται περισσότερο αλλά με προσοχή στο σπινάρισμα. Μια με δύο φορές είναι αρκετές για να βγείτε από μια δύσκολη κατάσταση.
- Αν συμμετέχετε σε κομβόι και θέλετε να έχετε το κεφάλι σας ήσυχο μην μπείτε εμπρός. Απλά πατήστε στις ροδιές των υπολοίπων και κινηθείτε εκ του ασφαλούς. Προσοχή βέβαια χρειάζεται στις βαθιές αυλακώσεις για να μην βρει το κάτω μέρος του αυτοκινήτου.
- Φροντίστε να μην σας σβήσει σε καμία περίπτωση ο κινητήρας και να είστε προσεκτικοί στο πάτημα του συμπλέκτη για να μην ζεσταθεί και πατινάρει. Αν γίνει κάτι τέτοιο περιμένετε κάνα τεταρτάκι για να κρυώσει.
