Από τον Audi Quattro μέχρι το Volvo 850 T5-R και τον VW T4, οι πεντακύλινδροι κινητήρες άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στην ιστορία της αυτοκίνησης. Και συνεχίζουν να συναρπάζουν με τον ήχο και τον χαρακτήρα τους. Τουλάχιστον για όσο υπάρχουν ακόμα.
Οι πεντακύλινδροι κινητήρες έχουν έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα που ξεφεύγει από τα τετριμμένα. Ούτε όσο απλοί όσο οι τετρακύλινδροι, ούτε τόσο «βολικοί» στον σχεδιασμό όσο οι εξακύλινδροι, οι πεντακύλινδροι εμφανίστηκαν πάντα σε μοντέλα με προσωπικότητα. Ξεχωρίζουν από την αυξημένη δύναμη σε πιο περιορισμένο χώρο και έναν ήχο που εξιτάρει την οδηγική απόλαυση: βαθύς, μπασάτος και «αντρικός».
Ακολουθούν μερικοί από τους πιο αξέχαστους πεντακύλινδρους κινητήρες που έχουν κατασκευαστεί ποτέ.
Alfa Romeo 2.4 JTDM 20V – έως 210 ίπποι
Ο 2.4 JTDM ήταν ένας από τους πιο δυνατούς και προηγμένους ντίζελ πεντακύλινδρους που μπήκαν ποτέ σε αυτοκίνητο μαζικής παραγωγής. Εξελίχθηκε από τη Fiat και χρησιμοποιήθηκε σε διάφορα μοντέλα του ομίλου, με πιο χαρακτηριστική εφαρμογή την Alfa Romeo 159. Η έκδοση των 2,4 λίτρων με 20βάλβιδη κεφαλή απέδιδε έως 210 ίππους και 400 Nm ροπής – νούμερα εντυπωσιακά για τα μέσα της δεκαετίας του 2000.
Το σύστημα ψεκασμού Multijet διέθετε τέσσερις φάσεις ψεκασμού (πιλοτική, προ, κύρια και μετά), κάτι που βελτίωνε την καύση, τη ροπή και τη γραμμικότητα, μειώνοντας παράλληλα θόρυβο και κατανάλωση. Συνδυαζόταν με χειροκίνητο κιβώτιο 6 σχέσεων και προσέφερε εξαιρετικές επιδόσεις, αλλά και ένα χαρακτηριστικά τραχύ και γεμάτο ήχο, που ταίριαζε στον σπορ χαρακτήρα της Alfa.
Audi 2.5 TFSI (EA855evo) – έως 400 ίπποι
Ίσως ο πιο εμβληματικός πεντακύλινδρος κινητήρας της σύγχρονης εποχής, ο 2.5 TFSI της Audi αποτελεί τη φυσική εξέλιξη του μοτέρ που έκανε γνωστό το quattro σύστημα μετάδοσης και καθιέρωσε την Audi στο WRC και σε αγώνες αναβάσεων.
Η τελευταία γενιά με τον κωδικό EA855evo διαθέτει μπλοκ από αλουμίνιο (αντί για τον βαρύ χυτοσίδηρο), ελαφρύτερα εσωτερικά εξαρτήματα και μικρότερη στροφαλοφόρο. Αποδίδει 400 ίππους και 480 Nm ροπής, κινεί τα RS3 και TT RS και συνεργάζεται με σύστημα quattro και αυτόματο κιβώτιο διπλού συμπλέκτη.
Εκτός από τις επιδόσεις (0-100 σε 3,8″), ο κινητήρας ξεχωρίζει για τον μοναδικό ήχο του: μία μείξη μπάσου, μεταλλικού βρυχηθμού που παραπέμπει σε αγωνιστικό αυτοκίνητο. Η Audi έχει τιμήσει τον πεντακύλινδρο, διατηρώντας τον ζωντανό, σε πείσμα της εποχής που ευνοεί πιο «τυποποιημένες» λύσεις.
Ford 2.5 Turbo (Focus ST/RS) – έως 350 ίπποι
Ο 2.5 Turbo πεντακύλινδρος της Ford ήταν ουσιαστικά ένας Volvo κινητήρας με μπλε οβάλ στο καπάκι, όμως η Ford τον εξέλιξε ώστε να αποκτήσει δικό του χαρακτήρα. Η πρώτη του εμφάνιση έγινε στο Focus ST του 2005, όπου απέδιδε 225 ίππους και προσέφερε έναν ασυνήθιστο ήχο για την κατηγορία, γεμάτο μπάσο και «γουργούρισμα».
Η μετάβαση στον Focus RS το 2009 συνοδεύτηκε από σειρά βελτιώσεων: μεγαλύτερος στροβιλοσυμπιεστής BorgWarner, βελτιωμένη κυλινδροκεφαλή, νέος ψύκτης και επαναπρογραμματισμένη ECU ανέβασαν την απόδοση στους 305 ίππους. Η πιο ακραία έκδοση RS500 απέδιδε 350 ίππους και κατασκευάστηκε σε μόλις 500 κομμάτια.
Ήταν ένας κινητήρας με brutal λειτουργία, απόλυτα εναρμονισμένος με την εποχή των hot hatch που δεν φοβόντουσαν να είναι ξεχωριστά, τόσο σε ήχο όσο και σε συμπεριφορά.
Honda RC211V V5 – περίπου 260 ίπποι
Μπορεί να προέρχεται από τον κόσμο της μοτοσικλέτας, όμως ο πεντακύλινδρος κινητήρας V5 της Honda είναι ίσως ό,τι πιο τεχνολογικά προηγμένο παρουσιάστηκε στην αρχή της δεκαετίας του 2000. Με χωρητικότητα 990 κυβικών εκατοστών, ο V5 με 75,5 μοίρες γωνία ανάμεσα στις δύο κεφαλές, απέδιδε περίπου 260 ίππους και έφτανε σε στροφές έως και 16.500 rpm.
Ο κινητήρας κινούσε την RC211V, με την οποία ο Valentino Rossi κυριάρχησε στο MotoGP μεταξύ 2002 και 2006. Η διάταξη με τρεις κυλίνδρους στη μία πλευρά και δύο στην άλλη συνδύαζε τη ροπή με τη σταθερότητα στις ψηλές στροφές. Η Honda είχε επιτύχει κάτι μοναδικό: έναν κινητήρα με την πρωτογενή ισορροπία ενός εξακύλινδρου, σε πιο συμπαγή μορφή.
Ήταν ένα μηχανικό επίτευγμα, ειδικά αν σκεφτούμε το βάρος και τις απαιτήσεις σταθερότητας σε αγωνιστικά σασί μοτοσικλέτας.
Lancia 2.4 20V (Kappa Coupé) – 175 ίπποι
Η Lancia δεν φοβόταν να πειραματιστεί και ο πεντακύλινδρος 2.4 20V της δεκαετίας του ’90 το αποδεικνύει. Ο ατμοσφαιρικός κινητήρας των 2.446 κ.εκ. απέδιδε 175 ίππους και χρησιμοποιήθηκε στο πολυτελές Kappa Coupé που κατασκευάστηκε από τον οίκο Maggiora.
Παρότι δεν ήταν το πιο ισχυρό μοτέρ της γκάμας – υπήρχε και 2.0 Turbo με 220 ίππους – ο 2.4 ξεχώριζε για τη γραμμική του απόδοση, το γεμάτο μεσαίο φάσμα και τον χαρακτηριστικό ιταλικό ήχο. Είχε μια ευγένεια και έναν κομψό παλμό που ταίριαζε ιδανικά στο GT προφίλ της Kappa.
Ήταν ένας κινητήρας που δεν επιδίωκε εντυπωσιασμό αλλά πρόσφερε ποιότητα, αίσθηση και χαρακτήρα.
Mercedes OM602 – έως 120 ίπποι
Ένας κινητήρας που έμεινε στην ιστορία για την αξιοπιστία του και την τεράστια διάρκεια ζωής του. Ο OM602 ήταν ένας πεντακύλινδρος ντίζελ με χωρητικότητα 2,5 έως 2,9 λίτρα, που χρησιμοποιήθηκε από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 μέχρι και τα μέσα των 2000s σε μοντέλα όπως τα W124, 190D, G-Class και επαγγελματικά Sprinter.
Η έκδοση των 2,9 λίτρων με τούρμπο απέδιδε έως 120 ίππους, ενώ οι ατμοσφαιρικές εκδόσεις κυμαινόντουσαν γύρω στους 90–95. Όμως η πραγματική του δύναμη ήταν αλλού: στην αντοχή, στην απλότητα, και στο χαρακτηριστικό «σφυριχτό» ντίζελ ήχο που έγινε ταυτόσημος με το γερμανικό ταξί.
Είναι από τους λίγους κινητήρες που μπορούσαν να κάνουν 1.000.000 χλμ. χωρίς γενική επισκευή – και αυτό δεν ήταν υπερβολή αλλά στόχος σχεδίασης.
Volvo B5234T5 – έως 250 ίπποι
Το 1994, η Volvo παρουσίασε το 850 T5, έναν οικογενειακό station wagon που κόντραρε κανονικά σπορ σεντάν της εποχής. Ο λόγος ήταν ο πεντακύλινδρος υπερτροφοδοτούμενος κινητήρας των 2,3 λίτρων που απέδιδε 226 ίππους – ή 250 ίππους στην ειδική έκδοση T5-R.
Με ροπή 330 Nm και μπροστινή κίνηση, το 850 T5-R επιτάχυνε από 0-100 σε 6,7 δευτερόλεπτα και συνδύαζε την αυστηρή, κουτίσια σχεδίαση της Volvo με έντονο σπορ χαρακτήρα. Ο ήχος του ήταν μοναδικός: μπάσος και γεμάτος, απόλυτα ταιριαστός με το σώμα του αυτοκινήτου. Ήταν το μοντέλο που άλλαξε την εικόνα της Volvo και έκανε τα station wagon επιθυμητά ακόμα και στους… ανυπότακτους.
VW 2.5 TDI ACV – 102 ίπποι
Ο πεντακύλινδρος ντίζελ της Volkswagen με τον κωδικό ACV ήταν η καρδιά του Transporter T4 από τα μέσα της δεκαετίας του ’90. Με 102 ίππους και 250 Nm ροπής, δεν εντυπωσίαζε με επιδόσεις αλλά ξεχώριζε για την αξιοπιστία του.
Το μπλοκ ήταν από χυτοσίδηρο, η κυλινδροκεφαλή από αλουμίνιο, και ο σχεδιασμός του ενσωμάτωνε όλη την εμπειρία της VW από επαγγελματικά μοντέλα. Οι εκδόσεις αυτές έκαναν άπειρα χιλιόμετρα ως ταξί, επαγγελματικά, τροχόσπιτα και minibus, ενώ πολλοί ιδιοκτήτες τις κρατούν ακόμα και σήμερα – με πάνω από 500.000 χλμ.
Το μεγαλύτερο προσόν του; Δούλευε… πάντα. Και με μέση κατανάλωση 8 λίτρα/100 χλμ., ήταν και οικονομικός για την εποχή του.
Με μια ματιά
🔧 Alfa Romeo 2.4 JTDM 20V
| Χωρητικότητα | 2.387 κ.εκ. |
|---|---|
| Τύπος | 5κύλινδρος σε σειρά, πετρελαίου |
| Τεχνολογία | Common-rail Multijet, 20βάλβιδος |
| Ισχύς | έως 210 ίπποι |
| Ροπή | έως 400 Nm |
| Κατανάλωση | 6,8 λτ./100 χλμ. |
| Περίοδος παραγωγής | 2005–2011 (Alfa 159) |
🔧 Audi 2.5 TFSI (EA855evo)
| Χωρητικότητα | 2.480 κ.εκ. |
|---|---|
| Τύπος | 5κύλινδρος σε σειρά, βενζίνης, turbo |
| Τεχνολογία | Άμεσος ψεκασμός, turbo, DOHC |
| Ισχύς | έως 400 ίπποι |
| Ροπή | έως 480 Nm |
| Κατανάλωση | ~9,8 λτ./100 χλμ. |
| Περίοδος παραγωγής | 2009–σήμερα (TT RS, RS3) |
🔧 Ford 2.5 Turbo (Focus ST/RS)
| Χωρητικότητα | 2.521 κ.εκ. |
|---|---|
| Τύπος | 5κύλινδρος σε σειρά, βενζίνης, turbo |
| Τεχνολογία | Turbo, 20βάλβιδος, από Volvo |
| Ισχύς | 225–350 ίπποι |
| Ροπή | έως 460 Nm (RS500) |
| Κατανάλωση | 8–10 λτ./100 χλμ. |
| Περίοδος παραγωγής | 2005–2011 |
🔧 Honda RC211V V5 (MotoGP)
| Χωρητικότητα | 990 κ.εκ. |
|---|---|
| Τύπος | V5, 4Τ, 4βάλβιδοι/κύλινδρο |
| Τεχνολογία | DOHC, 16.500 rpm, αγωνιστική |
| Ισχύς | περίπου 260 ίπποι |
| Περίοδος παραγωγής | 2002–2006 (MotoGP) |
| Ιδιαιτερότητα | Διάταξη 3+2 κυλίνδρων, πρωτογενής ισορροπία |
🔧 Lancia 2.4 20V (Kappa)
| Χωρητικότητα | 2.446 κ.εκ. |
|---|---|
| Τύπος | 5κύλινδρος σε σειρά, βενζίνης |
| Τεχνολογία | 20βάλβιδος, DOHC |
| Ισχύς | 175 ίπποι |
| Ροπή | ~220 Nm |
| Κατανάλωση | ~9,5 λτ./100 χλμ. |
| Περίοδος παραγωγής | 1997–2000 (Kappa Coupé) |
🔧 Mercedes OM602
| Χωρητικότητα | 2.497–2.874 κ.εκ. |
|---|---|
| Τύπος | 5κύλινδρος ντίζελ, με ή χωρίς turbo |
| Τεχνολογία | Προθάλαμος (νωρίς), Common-rail (αργότερα) |
| Ισχύς | 90–120 ίπποι |
| Ροπή | έως 230 Nm |
| Διάρκεια ζωής | 500.000+ χλμ. (τυπικά) |
| Περίοδος παραγωγής | 1982–2001 |
🔧 Volvo B5234T5 (850 T5-R)
| Χωρητικότητα | 2.319 κ.εκ. |
|---|---|
| Τύπος | 5κύλινδρος σε σειρά, βενζίνης, turbo |
| Τεχνολογία | DOHC, turbo, 20βάλβιδος |
| Ισχύς | έως 250 ίπποι |
| Ροπή | 330 Nm |
| Κατανάλωση | ~10 λτ./100 χλμ. |
| Περίοδος παραγωγής | 1994–1996 |
🔧 VW 2.5 TDI ACV (T4 Bus)
| Χωρητικότητα | 2.461 κ.εκ. |
|---|---|
| Τύπος | 5κύλινδρος ντίζελ, turbo |
| Τεχνολογία | Έμμεσος ψεκασμός, Gusseisen block |
| Ισχύς | 102 ίπποι |
| Ροπή | 250 Nm |
| Κατανάλωση | ~8 λτ./100 χλμ. |
| Περίοδος παραγωγής | 1995–2003 (T4) |
