Σε μερικά χρόνια η τελική ταχύτητα στα αυτοκίνητα ίσως να μην έχει κανένα νόημα αφού ελάχιστοι θα τολμούν να την αγγίξουν. Και αν μπορούν…
Εδώ και χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC) και μια ανεξάρτητη MKO στις Βρυξέλλες έχει προχωρήσει σε διάφορες μελέτες και δοκιμές για να μπει όριο ταχύτητας σε όλα τα αυτοκίνητα. Η Ε.Ε. εκτιμά πως μέσα από ένα δραστικό πλάνο μπορούν να σωθούν 3.200 ζωές και να αποφευχθούν περισσότεροι από 20.000 τραυματισμοί σε τροχαία την περίοδο 2020-2030.
Ουδείς αμφιβάλλει πως η υπερβολική ταχύτητα σε συνδυασμό με λανθασμένες εκτιμήσεις του οδηγού είναι τα αίτια για τα περισσότερα θανατηφόρα τροχαία. Και το πιο απλό που μπορεί να σκεφτεί κανείς για να περιορίσει το φαινόμενο δεν αφορά απλά στα αυστηρότερα όρια ταχύτητας ή την αστυνόμευση, αλλά ο περιορισμός της ίδιας της ταχύτητας στο όχημα!
Αυτό θα μπορούσε να γίνει από ένα σύστημα που στην Ε.Ε. το αποκαλούν ISA (Intelligent Speed Assistance). Πρακτικά το σύστημα είναι ένας προηγμένος περιοριστής ταχύτητας που λαμβάνει δεδομένα από μία κάμερα (αναγνώρισης σημάτων κυκλοφορίας) και το γνωστό GPS. Όταν το ISA διαπιστώσει πως το όχημα κινείται πάνω από το όριο ταχύτητας, τότε θα επεμβαίνει στην διαχείριση του κινητήρα (και όχι στα φρένα) για να ανακόψει την επιτάχυνση (παρόμοιο σύστημα τοποθετείται π.χ. στο Ford Focus αλλά μόνο για προαιρετική χρήση και για π.χ. γονικό έλεγχο).
Ο οδηγός θα μπορεί να παρακάμψει την λειτουργία αυτή βυθίζοντας το πεντάλ του γκαζιού περισσότερα ώστε να δείξει στο ISA που επιθυμεί να… παρανομεί. Ο ISA θα του το επιτρέψει αλλά μόνο μετά συνοδείας οπτικοακουστικής υπενθύμισης που θα τον συντροφεύει όσο περίπου μία προειδοποίηση για την ζώνη ασφαλείας. Η ίδια κατάσταση όμως θα επαναλαμβάνεται κάθε φορά που ο οδηγός δεν συμμορφώνεται με το όριο ταχύτητας. Οπότε μπορείτε να φανταστεί τι εφιάλτης μπορεί να γίνει ένα ταξίδι;
Η ιδέα του ISA εγκρίθηκε πρόσφατα από το ευρωκοινοβούλιο και θα μπει σε ισχύ μέσα στα επόμενα τρία χρόνια (ακόμη και αν περάσει ως στάνταρ σύστημα δεν έχει ξεκαθαριστεί αν η λειτουργία του θα είναι υποχρεωτική). Ο ACEA (η ένωση κατασκευαστών στην Ευρώπη) τονίζει πως πρέπει να υπάρχει μελετημένη και άρτια υποδομή σήμανσης, ενώ η αρμόδια ΜΚΟ πιέζει να ενεργοποιηθούν οι τελευταίες διαδικασίες πριν τις ευρωεκλογές τον Μάιο.
Επιπρόσθετα το πακέτο με τα νέα μέτρα και συστήματα ασφαλείας προβλέπει την εγκατάσταση συσκευών καταγραφής δεδομένων (Event Data Recorders) σε κρίσιμες καταστάσεις. Φανταστείτε κάτι σαν «μαύρα» κουτιά που καταγράφουν συνεχώς και για μερικά δευτερόλεπτα σχεδόν τα πάντα. Αποθηκεύουν προσωρινά μόνο το πιο πρόσφατο χρονικό διάστημα και κρατούν στην μνήμη τους μόνο τα τελευταία και μόνο πριν από μία σύγκρουση.
Πάντως στα μέτρα που πέρασαν είναι ευπρόσδεκτη η υποχρεωτική τοποθέτηση των συστημάτων αυτόνομης πέδησης (AEB) και αποφυγής συγκρούσεων με προπορευόμενο όχημα ή διερχόμενο ποδηλάτη και πεζό, όπως και το σύστημα διατήρησης της λωρίδας κυκλοφορίας. Κάτι που άτυπα γίνεται σταδιακά για όσους κατασκευαστές επιδιώκουν θετικές αξιολογήσεις στον Euro NCAP.
Ολοκληρώνοντας, το θέμα με τον περιορισμό ταχύτητας είναι πολύ λεπτό και θέτει πολλά ερωτήματα γύρω από την ατομική ελευθερία. Αναμφίβολα ένα πιο ελεγχόμενο περιβάλλον με χαμηλότερες ταχύτητες προσφέρει θεωρητικά μεγαλύτερη ασφάλεια, λιγότερους θανάτους και τροχαία. Τα όρια ταχύτητας δεν έχουν φυτευτεί για να σκιάζουν, αλλά για την οδηγική μας ασφάλεια.
Ωστόσο, φαντάζουν σαν ένα καταπιεστικό μέτρο περιορίζοντας την ελευθερία και τον τρόπο κίνησης, πάντοτε στο πλαίσιο της λογικής. [ Και πείτε με κακεντρεχή, αλλά αυτή η εμμονή της Ε.Ε. με την πολύ πιεστική της πολιτική για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, ταιριάζει γάντι και εδώ. Δηλ. στα ηλεκτρικά που ούτως ή άλλως δεν πετυχαίνουν υψηλές τελικές για να μην ξελιγώνονται οι μπαταρίες τους. ]
Απέναντι σε αυτά τα μελλοντικά ίσως, απαραβίαστα σίγουρα όρια ταχύτητας, δεν κρύβω τον προβληματισμό μου σε ότι έχει να κάνει με την ελευθερία μου στους δρόμους. Η ταχύτητα σίγουρα είναι ρίσκο, δεν είναι για όλους. Είναι ένα είδος απόλαυσης και καθημερινής εμπειρίας για πολλούς από εμάς που το αυτοκίνητο δεν είναι απλά ένα μεταφορικό μέσο.
Ζούμε όμως σε μια κοινωνία που διέπεται από αρχές και κανόνες και για την ομαλή λειτουργία της θα πρέπει να τους ακολουθούμε. Ακόμη και αν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε είναι πως πάντα υπάρχει μία εναλλακτική, όπως η παράκαμψη οποιουδήποτε συστήματος ISA και μαύρου κουτιού στο μελλοντικό σας αυτοκίνητο. Ας ελπίσουμε πως θα επικρατήσει περισσότερο η λογική και όχι οι στεγνές εξισώσεις, όπως και στην περίπτωση της Autobahn που παραμένει “ελεύθερη”…
