Η σύγχρονη Formula 1 είναι γεμάτη από εντυπωσιακά λογότυπα χορηγών που κοσμούν τα μονοθέσια και προσελκύουν τα βλέμματα σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, αυτή η «έκρηξη» χρωμάτων και εμπορικών σημάτων ξεκίνησε πριν από περισσότερα από 50 χρόνια, με μια μικρή, σχεδόν ξεχασμένη ομάδα από τη Νότια Αφρική: την Team Gunston.
Η Formula 1 δεν ήταν πάντα η διαφημιστική μηχανή που γνωρίζουμε σήμερα. Όταν το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της F1 ιδρύθηκε το 1950, οι ομάδες αγωνίζονταν με τα παραδοσιακά χρώματα της χώρας τους.
Για παράδειγμα, τα μονοθέσια της Ιταλίας ήταν κόκκινα, της Γερμανίας λευκά, της Γαλλίας μπλε, ενώ της Μεγάλης Βρετανίας πράσινα. Όμως, η εμφάνιση της Team Gunston στο Rhodesian Grand Prix του 1967 στην Μπουλαβάγιο της Ζιμπάμπουε έμελλε να φέρει μια αλλαγή.
Η αρχή έγινε το 1968, όταν οι οδηγοί John Love και Sam Tingle έγραψαν ιστορία στο Grand Prix της Νότιας Αφρικής, με μονοθέσια διακοσμημένα στα χρώματα της καπνοβιομηχανίας Gunston.
Η Gunston, μια νοτιοαφρικανική εταιρεία τσιγάρων, αποφάσισε να διαφημίσει τα προϊόντα της μέσω ενός μοοθεσίου, παρακάμπτοντας τους παραδοσιακούς κανόνες που απαγόρευαν τις εμπορικές χορηγίες πάνω στα μονοθέσια.
Το Brabham BT20 της ομάδας βάφτηκε σε πορτοκαλί και καφέ χρώματα, βασισμένο στο εμπορικό σήμα της Gunston, και όχι σε εθνικά χρώματα. Έτσι, η Team Gunston έγινε η πρώτη ομάδα της F1 που έφερε εμπορικό λογότυπο πάνω σε μονοθέσιο, δημιουργώντας προηγούμενο.
Μάλιστα, αυτή η κίνηση ήταν πρωτοποριακή για την εποχή και έθεσε τις βάσεις για τη σταδιακή μετατροπή του μηχανοκίνητου αθλητισμού σε έναν παγκόσμιο διαφημιστικό «χρυσωρυχείο».
Η Team Gunston στελέχωσε τους νοτιοαφρικανούς οδηγούς John Love και Sam Tingle. Στον πρώτο τους αγώνα, ο Love κέρδισε το Rhodesian Grand Prix, ενώ ο Tingle εγκατέλειψε. Αυτό το ντεμπούτο τράβηξε την προσοχή της F1 κοινότητας, συμπεριλαμβανομένου του Colin Chapman, ιδιοκτήτη της Lotus.
Η Lotus αντιμετώπιζε οικονομικές δυσκολίες, καθώς μεγάλοι χορηγοί όπως οι BP και Shell είχαν αποσυρθεί από το πρωτάθλημα.
Αντιμέτωπη με το οικονομικό αδιέξοδο, η FIA αποφάσισε να άρει την απαγόρευση εμπορικών χορηγιών και την ίδια χρονιά, η Lotus του Colin Chapman άφησε το παραδοσιακό πράσινο-κίτρινο χρώμα της για το κόκκινο, λευκό και χρυσό της μάρκας τσιγάρων Gold Leaf στο Ισπανικό Grand Prix.
Έτσι, η Lotus έγινε η πρώτη επίσημη ομάδα F1 που υιοθέτησε εμπορικά χρώματα, με το κόκκινο και χρυσό της εταιρείας τσιγάρων Gold Leaf. Η κίνηση της Lotus άνοιξε το δρόμο για την είσοδο των καπνοβιομηχανιών στην F1, με την Marlboro να χορηγεί την ομάδα BRM και να ακολουθούν πολλές άλλες συνεργασίες.
Από το 1984 έως το 2007, κάθε μονοθέσιο που κατέκτησε το πρωτάθλημα έφερε λογότυπο εταιρείας τσιγάρων. Η σύνδεση της F1 με τη βιομηχανία καπνού προκάλεσε αντιδράσεις, με τους επικριτές να αποκαλούν τα μονοθέσια «κινούμενα πακέτα τσιγάρων».
Κάτι που δημιούργησε αντιδράσεις, ειδικά στη Μεγάλη Βρετανία, όπου οι τηλεοπτικοί σταθμοί BBC και ITV είχαν αυστηρούς περιορισμούς στη διαφήμιση, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορούσε προϊόντα καπνού.
Η ένταση αυτή κορυφώθηκε όταν ο σχολιαστής του BBC, Peter Dimmock, δήλωσε ότι η συνεργασία της Lotus με τη Gold Leaf παραβίαζε την κυβερνητική απαγόρευση στη διαφήμιση καπνού στην τηλεόραση. Ο Chapman εξέφρασε την έκπληξή του για το γεγονός ότι δεν είχε προηγηθεί καμία επικοινωνία μαζί του από την τηλεόραση για το ζήτημα αυτό.
Τελικά, η διαμάχη επιλύθηκε τον Αύγουστο του 1968, επιτρέποντας την κάλυψη του δεύτερου τίτλου του Graham Hill χωρίς περιορισμούς.
Η έναρξη αυτής της περιόδου οδήγησε σε μια πραγματική «πλημμύρα» χορηγών, καθώς πετρελαϊκές εταιρείες όπως οι STP και Elf άρχισαν να υποστηρίζουν ομάδες όπως οι March και Matra στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Ωστόσο, η αντιπαράθεση γύρω από τη διαφήμιση δεν τελείωσε εκεί.
Το 1976, οι Βρετανοί φίλαθλοι έχασαν τον επικό τίτλο που διεκδίκησαν ο Niki Lauda και ο James Hunt, επειδή η ομάδα Surtees διαφήμιζε προφυλακτικά, κάτι που το BBC θεωρούσε ακατάλληλο για οικογενειακή θέαση.
Ακόμη και στο ποδόσφαιρο, οι ομάδες συνάντησαν αντιστάσεις όταν άρχισαν να τοποθετούν λογότυπα χορηγών στις φανέλες τους. Η FIA το επέτρεψε το 1977, αλλά οι τηλεοπτικοί σταθμοί αντιδρούσαν.
Μάλιστα, το BBC ανάγκασε τη Coventry City να σχεδιάσει μια ειδική εμφάνιση για τα τηλεοπτικά παιχνίδια, καθώς οι γραμμές σε σχήμα T στις φανέλες τους θύμιζαν υπερβολικά την τοπική αυτοκινητοβιομηχανία Talbot, ακόμη και χωρίς το λογότυπο. Οι περιορισμοί αυτοί στην προβολή χορηγών αίρονταν σταδιακά, με πλήρη απελευθέρωση να έρχεται το 1986.
Συνοψίζοντας: Η ιστορία της Team Gunston δείχνει πώς μια μικρή ομάδα από τη Νότια Αφρική άλλαξε την εικόνα της F1, μετατρέποντάς την από ένα άθλημα με αυστηρά εθνικά χρώματα σε ένα παγκόσμιο φαινόμενο γεμάτο χορηγούς και εμπορικά σήματα.
Η Team Gunston αγωνίστηκε συνολικά σε επτά αγώνες του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος, χωρίς να καταφέρει να κερδίσει βαθμούς. Ωστόσο, κατάφερε να αλλάξει για πάντα την F1, ανοίγοντας το δρόμο για τις εμπορικές χορηγίες. Παρόλο που η ίδια η ομάδα αποχώρησε το 1975, η κληρονομιά της παραμένει ζωντανή, καθώς σήμερα η F1 είναι ένα από τα πιο εμπορικά αθλήματα στον κόσμο.
Η Formula 1 μετατράπηκε από έναν αγώνα αγνής ταχύτητας σε ένα παγκόσμιο «χρυσωρυχείο» διαφήμισης, προσελκύοντας εταιρείες από διάφορους κλάδους. Οι χορηγίες όχι μόνο εξασφάλισαν την οικονομική βιωσιμότητα των ομάδων αλλά διαμόρφωσαν και την εικόνα της F1 ως έναν από τους πιο προσοδοφόρους αθλητικούς θεσμούς παγκοσμίως.
Διαβάστε επίσης: Ποιές είναι οι καλύτερες διαφημίσεις της Porsche
